Postępowanie w trądziku pospolitym według nowych wytycznych NICE
lek. Beata Polkowska-Pruszyńska
prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska
Adres do korespondencji:
prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska
Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej,
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
ul. Staszica 11, 20-081 Lublin
- Metody leczenia trądziku pospolitego w zależności od stopnia nasilenia zmian (terapia I rzutu) oraz znaczenie codziennej pielęgnacji skóry
- Sytuacje, w których wskazana jest konsultacja specjalisty dermatologa lub ginekologa endokrynologa, i wpływ choroby na zdrowie psychiczne pacjenta
- Postępowanie u kobiet w ciąży lub planujących zajście w ciążę
Trądzik pospolity jest przewlekłą dermatozą zapalną dotyczącą jednostki włosowo-łojowej. W zależności od wieku ocenia się, że trądzik pospolity o różnym nasileniu występuje z częstością od 35% do 100%. Według szacunków problem trądziku pospolitego dotyczy ok. 85% osób pomiędzy 12 a 24 r.ż. Choroba charakteryzuje się obecnością nasilonego łojotoku oraz wykwitów niezapalnych i zapalnych. Wśród wykwitów niezapalnych wyróżniamy mikrozaskórniki oraz zaskórniki otwarte i zamknięte. Do wykwitów zapalnych zaliczamy grudki i krosty, a w cięższych postaciach również guzki, ropnie czy przetoki. Powyższe zmiany lokalizują się głównie w miejscach bogatych w gruczoły łojowe – na twarzy, karku, klatce piersiowej, ramionach i plecach1-4.
Celem poniższej pracy jest streszczenie nowych wytycznych leczenia trądziku pospolitego opracowanych przez Royal College of Obstetricians and Gynaecologists National Institute for Health and Care Excellence (NICE) z czerwca 2021 r.5 Informacje zawarte w wytycznych mają na celu przybliżenie lekarzom pierwszego kontaktu modelu postępowania z chorym na trądzik pospolity. Stanowią także wartościowy przewodnik dla pacjentów: wskazują przyczyny leżące u podłoża choroby, możliwości terapii i związane z nimi korzyści oraz działania niepożądane, a ponadto omawiają istotę prowadzenia leczenia zgodnie z zaleceniami czy ryzyko wystąpienia nawrotu choroby.
Zalecenia ogólne
Autorzy zaleceń NICE podkreślają istotę zaangażowania rodzica bądź opiekuna w proces leczenia osoby chorej na trądzik pospolity bądź osób biorących udział w terapii na życzenie pacjenta lub w przypadku chorych z zaburzeniami funkcji poznawczych. W zakresie pielęgnacji skóry ze skłonnością do trądziku autorzy zalecają używanie produktów myjących o neutralnym dla skóry lub nieco niższym pH dwa razy dziennie, unikanie produktów pielęgnacyjnych oraz kosmetyków do makijażu na bazie oleju lub składników komedogennych. Ponadto należy pamiętać, że uporczywe wyciskanie lub drapanie zmian trądzikowych zwiększa ryzyko bliznowacenia. Mimo doniesień na temat korzystnego wpływu diety niskoglikemicznej, ograniczenia spożycia mleka czy nabiału obecnie dostępne dowody naukowe nie pozwalają na poparcie tych zaleceń6-9.
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Terapia trądziku pospolitego – leczenie I rzutu
Biorąc pod uwagę stopień nasilenia zmian skórnych oraz preferencje chorego, według wytycznych NICE jako leczenie I rzutu należy zaproponować 12-tygodniową terapię spośród [...]
Czynniki, które należy uwzględnić w wyborze terapii
Trzeba wziąć pod uwagę wpływ zmian skórnych na zdrowie psychiczne pacjenta. W pierwszych tygodniach leczenia pacjent może zaniechać terapii ze względu na [...]
Ocena efektów terapeutycznych
Powinna zostać przeprowadzona po 12 tygodniach terapii. Ocenie poddajemy stopień nasilenia zmian skórnych oraz ewentualne działania niepożądane terapii. U osób poddanych antybiotykoterapii [...]
Terapia doustną izotretynoiną
Doustna izotretynoina należąca do rodziny retinoidów została zatwierdzona przez Food and Drug Administration (FDA) do stosowania w ciężkim trądziku w Stanach Zjednoczonych w 1982 r. [...]
Zastosowanie doustnych glikokortykosteroidów w trakcie kuracji doustną izotretynoiną
W przypadku zaostrzenia trądziku pospolitego po rozpoczęciu terapii doustną izotretynoiną należy rozważyć dołączenie prednizolonu doustnie. U osób z trądzikiem piorunującym dołączenie prednizolonu doustnie od [...]
Fizykoterapia
U osób >18 r.ż. z umiarkowanym i ciężkim trądzikiem można rozważyć terapię fotodynamiczną w przypadku przeciwwskazań do stosowania innych metod leczniczych lub ich nietolerancji.
Zastosowanie iniekcji glikokortykosteroidów do zmian chorobowych
Głębokie, zmienione zapalnie cysty mogą być leczone za pomocą iniekcji triamcynolonu acetonidu (0,1 ml triamcynolonu acetonidu na centymetr średnicy cysty w stężeniu [...]
Leczenie chorych z zespołem policystycznych jajników
Zalecenia dotyczące terapii I rzutu pozostają analogiczne do zawartych w tabeli 1. W przypadku nieskuteczności takiej terapii należy rozważyć dołączenie etynyloestradiolu z octanem cyproteronu lub [...]
Nawrót choroby
Jeżeli dojdzie do nawrotu trądziku pospolitego po adekwatnej odpowiedzi na standardową metodę leczenia I rzutu, należy rozważyć:
Pielęgnacja
Pacjenta należy zachęcać do kontynuowania prawidłowej pielęgnacji skóry po zakończeniu kuracji przeciwtrądzikowej. U osób ze skłonnością do nawrotów choroby można rozważyć utrzymanie [...]
Leczenie blizn
U chorych ze zmianami pozapalnymi w postaci blizn należy wyjaśnić przyczynę ich powstawania oraz możliwości leczenia, które obejmują m.in. leczenie laserem CO2 czy [...]
Podsumowanie
Powyższe wytyczne stanowią praktyczny, zaktualizowany przewodnik na temat podstaw leczenia trądziku pospolitego. Prezentowany model postępowania terapeutycznego powinien być szczególnie wartościowy i przystępny [...]
