Temat numeru

Nefropatia pokontrastowa
Uszkodzenie nerek wywołane środkiem kontrastowym czy tylko związane z jego podaniem?

dr n. med. Agata Winiarska

prof. dr hab. n. med. Tomasz Stompór

Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych, Wydział Lekarski, Collegium Medicum, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Oddział Kliniczny Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Tomasz Stompór

Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych, Wydział Lekarski,

Collegium Medicum, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

ul. Żołnierska 18, 10-561 Olsztyn

e-mail: stompin@mp.pl, tel. 89 538 63 73, faks 89 538 65 50

  • Czynniki ryzyka ostrego uszkodzenia nerek związanego z podaniem środka kontrastowego zależne od pacjenta i od procedury
  • Patomechanizmy prowadzące do ostrego uszkodzenia nerek po badaniu z podaniem środka kontrastowego i stwierdzane objawy
  • Metody stosowane w profilaktyce uszkodzenia nerek związanego z podaniem środka kontrastowego i w leczeniu


W ujęciu klasycznym najpowszechniejsza i najczęściej stosowana definicja nefropatii wywołanej środkiem kontrastowym (ostrego uszkodzenia nerek wywołanego środkiem kontrastowym [CI-AKI – contrast-induced acute kidney injury]), zaproponowana przez European Society of Urogenital Radiology (ESUR), to stwierdzenie zwiększenia stężenia kreatyniny o co najmniej 25% lub 44 µmol/l (0,5 mg/dl) w ciągu 72 godzin po ekspozycji na środek kontrastowy, o ile tego wzrostu nie można wytłumaczyć w inny sposób1. Wydaje się oczywiste, że hospitalizowani pacjenci, u których konieczne jest przeprowadzenie procedury z podaniem środka kontrastowego, są jednocześnie eksponowani na szereg dodatkowych czynników narażających na ostre uszkodzenie nerek (AKI). Dlatego też nie wszystkie przypadki ostrego uszkodzenia nerek obserwowane po podaniu środka kontrastowego są nim spowodowane. Do przyczyn mogących prowadzić do AKI należą także: hipowolemia, hipotonia, niewydolność serca, zakażenie, wstrząs i inne stany kliniczne powodujące zmniejszoną perfuzję nerkową oraz jednoczesna ekspozycja na inne leki nefrotoksyczne2. Ponadto ostre uszkodzenie nerek po koronarografii częściej występuje u tych pacjentów, u których zabieg wykonywano z dostępu udowego – w tych przypadkach dodatkowym czynnikiem ryzyka jest wewnątrzaortalna manipulacja cewnikiem, co może sprzyjać uszkadzaniu dużych blaszek miażdżycowych w tym naczyniu i w konsekwencji zatorowości cholesterolowej.

Podawane dożylnie środki kontrastowe uznano za nefrotoksyczne na podstawie badań eksperymentalnych prowadzonych na zwierzętach i obserwacyjnych badań klinicznych. W większości z nich brakowało jednak grupy kontrolnej, co znacząco ogranicza możliwo...

Doskonałym przykładem „szkodliwości” środka kontrastowego u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN) jest opublikowana niedawno analiza francuskiej grupy badaczy prowadzących prospektywną obserwację o akronimie CKD-REIN (Chronic Kidney Disease-...

Dlatego też w świetle aktualnej wiedzy powyżej przytoczona definicja wydaje się już historyczna. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem (między innymi American College of Radiology) mowa raczej o ostrym uszkodzeniu nerek związanym z podaniem środka kont...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ostre uszkodzenie nerek związane z kontrastem: obraz kliniczny i patogeneza

Obraz kliniczny ostrego uszkodzenia nerek po podaniu środka kontrastowego jest niecharakterystyczny. Do głównych objawów należy wczesny, umiarkowany wzrost stężenia kreatyniny w surowicy, [...]

Ostre uszkodzenie nerek związane ze środkiem kontrastowym: profilaktyka i leczenie

Podstawą w profilaktyce uszkodzenia związanego z podaniem środka kontrastowego jest nawadnianie. Przedmiot pewnych kontrowersji stanowi rodzaj stosowanego płynu i droga jego podania. W większości rekomendacji [...]

Podsumowanie

We współczesnej praktyce często odstępuje się od obrazowania z podaniem środka kontrastowego ze względu na ryzyko uszkodzenia nerek (szczególnie u pacjentów z wyjściowo podwyższonym [...]

Do góry