Kardiologia
Profilaktyka przeciwzakrzepowa u pacjenta onkologicznego
dr hab. n. med. Sebastian Szmit, prof. CMKP1,2
lek. Jarosław Kępski1
- Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) u chorych z rozpoznanym nowotworem – wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne
- Profilaktyka pierwotna i wtórna ŻChZZ w omawianej grupie pacjentów
- Wybór optymalnej terapii przeciwzakrzepowej u chorych ambulatoryjnych przyjmujących chemioterapię
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) wiąże się z gorszym rokowaniem u pacjentów z rozpoznaną chorobą nowotworową. Jest jedną z głównych bezpośrednich przyczyn zgonów w tej grupie1. Ponadto ma związek z wczesną śmiertelnością w trakcie chemioterapii (HR 6,98)2. ŻChZZ uchodzi również za chorobę przepowiadającą rozwijający się nowotwór. Idiopatyczna zatorowość płucna (ZP) nakazuje podwyższoną czujność diagnostyczną, a prawdopodobieństwo rozpoznania nowotworu jest szczególnie wysokie w ciągu pierwszych 12 miesięcy u chorego po epizodzie ZP3. Blisko 1/5 pierwszorazowych epizodów ŻChZZ występuje u chorych z uprzednio rozpoznanym nowotworem, ryzyko koreluje ze stopniem zaawansowania choroby i obecnością przerzutów4,5. Jednoczesne rozpoznanie ŻChZZ i nowotworu często wiąże się z najwyższym stopniem zaawansowania drugiej z tych chorób, w fazie z przerzutami.
Identyfikacja czynników ryzyka ŻChZZ umożliwia z jednej strony wyodrębnienie grupy pacjentów, u których stosowanie profilaktyki pierwotnej może przynieść korzyści, z drugiej zaś – grupy, którą należy szczególnie wnikliwie obserwować pod kątem ewentualnych powikłań zakrzepowych6 (tab. 1).
Profilaktyka pierwotna
Wdrożenie pierwotnej profilaktyki przeciwzakrzepowej jest jedną z trudniejszych decyzji w leczeniu wspomagającym u chorych poddanych terapii przeciwnowotworowej. Minimalizowanie ryzyka ŻChZZ, w tym ZP czy zakrzepicy żył głębokich (ZŻG), nie może istotnie zwiększać ryzyka krwawienia, a tym samym pogarszać jakości życia czy rokowania. Ocena wskazań do profilaktyki pierwotnej jest procesem dynamicznym. Zmiana statusu pacjenta może wynikać chociażby z powikłań prowadzonej terapii przeciwnowotworowej. Wykorzystanie odpowiednich skal zaproponowanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO – European Society for Medical Oncology)9, Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ASCO – American Society of Clinical Oncology)10 lub Amerykańskie Towarzystwo Hematologiczne (ASH – American Society of Hematology)11 ułatwia oraz obiektywizuje tę ocenę (ryc. 1).
