Hiperurykemia, główny czynnik patogenetyczny dny moczanowej, występuje coraz powszechniej w populacji ogólnej krajów rozwiniętych. Większość rekomendacji reumatologicznych skupia się na jej leczeniu u pacjentów z rozpoznaną dną moczanową, nie rekomendując profilaktycznego leczenia bezobjawowej hiperurykemii^1,2. Tymczasem według licznych danych naukowych hiperurykemia stanowi nowy, ważny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i z tego punktu widzenia może wymagać terapii, szczególnie u pacjentów z podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym³.

Hiperurykemia – patofizjologia

Znaczenie kwasu moczowego

Kwas moczowy jest trudno rozpuszczalnym w płynach ustrojowych organicznym związkiem chemicznym, który w organizmie ludzkim powstaje w przebiegu metabolizmu zasad purynowych⁴. Puryny są dostarczane z zewnątrz z pokarmem, produkowane na potrzeby organizmu de novo oraz powstają jako produkt rozpadu komórek. U wielu gatunków zwierząt specjalny enzym – urykaza – pozwala na konwersję kwasu moczowego do łatwo rozpuszczalnego w surowicy związku alantoiny⁴. Człekokształtne, w tym homo sapiens, w przebiegu ewolucji utraciły ten enzym, dlatego kwas moczowy stanowi u nich końcowy produkt przemiany puryn. W przypadku kiedy ilość kwasu moczowego wyprodukowanego w ciągu dnia jest równa ilości kwasu wydalonego, układ pozostaje w homeostazie. Nadmierna produkcja lub upośledzone wydalanie moczanu sodu wiąże się ze wzrostem jego stężenia w surowicy, a po przekroczeniu granicy rozpuszczalności – z odkładaniem kryształów kwasu moczowego w tkankach. To zjawisko może prowadzić do rozwoju chorób wywoływanych przez kryształy. Uważa się, że kwas moczowy dzięki właściwościom podwyższania ciśnienia tętniczego miał udział w wykształceniu u człekokształtnych zdolności utrzymywania pionowej postawy. Niektóre badania dowodzą, że poprzez swoje własności antyoksydacyjne kwas moczowy pełni funkcję ochronną dla układu nerwowego, a jego zbyt niskie stężenie (<3 mg/dl) może prowadzić do chorób neurodegeneracyjnych, takich jak: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne². Przemiany puryn w organizmie ludzkim przedstawia rycina 1.