Temat numeru
Grzybice narządów płciowych – jak rozpoznać i leczyć?
prof. dr hab. n. med. Joanna Maj
dr hab. n. med. Anita Hryncewicz-Gwóźdź
- Za 80-90% zakażeń grzybami drożdżopodobnymi okolicy narządów płciowych oraz błon śluzowych pochwy i sromu odpowiada Candida albicans, a objawy chorobowe występują, gdy układ odpornościowy przestaje kontrolować wzrost flory fizjologicznej
- Podstawą rozpoznania jest obraz kliniczny, w tym objawy zgłaszane przez pacjentkę oraz dodatni wynik badania mikroskopowego i posiewu, w którym są obecne liczne kolonie patogenu
- W leczeniu stosuje się preparaty doustne i miejscowe, których skuteczność jest podobna. W przypadku nawrotowej kandydozy sromu i pochwy należy rozważyć terapię profilaktyczną
Na wstępie pragniemy zauważyć, że potocznie używana nazwa „grzybice” nie jest w pełni właściwa, ponieważ za infekcje występujące w okolicach narządów płciowych odpowiadają głównie drożdżaki, nazywane też grzybami drożdżopodobnymi, z rodzaju Candida, a nie grzyby – dermatofity, np. Trichophyton czy Epidermophyton. W Niemczech w klasyfikacji grzybów używa się systemu D-H-S: dermatofity (Dermatophyten), drożdże (Hefen) i pleśnie (Schimmelpilze). Trudno jednak zmienić nawyki, a tym samym nomenklaturę, która funkcjonuje w naszym piśmiennictwie. W artykule zostaną omówione objawy kliniczne, podstawy diagnostyki, leczenie oraz różnicowanie.
Częstość występowania zakażeń drożdżakami szacuje się na kilka do kilkudziesięciu procent. Infekcje drożdżakami mogą dotyczyć jednego narządu, np. pochwy, sromu, żołędzi, napletka, lub bywają wielonarządowe u osób z obniżoną odpornością, łącznie z przekroczeniem bariery błon śluzowych lub skóry i przemieszczeniem się drogą krwi np. do nerek. Najczęściej do manifestacji klinicznej dochodzi na drodze endogennej, a źródłem zakażenia jest przewód pokarmowy. Bardzo rzadko drożdżaki z rodzaju Candida są przyczyną zapalenia cewki moczowej oraz pęcherza moczowego; mimo że u części chorych może występować pieczenie podczas oddawania moczu, to nie stwierdza się zmian w badaniu mikroskopowym wymazu z cewki czy wycieku z cewki moczowej1,2. Zakażenie drożdżakami poza błonami śluzowymi może także dotyczyć skóry pachwin i okolicy anogenitalnej.
Kandydoza sromu i pochwy
Czynnikami etiologicznymi kandydozy sromu i pochwy są Candida albicans, Candida kefyr, Candida tropicalis lub inne gatunki z rodzaju Candida. Niektórzy badacze donoszą o rosnącej częstości występowania gatunków non-albicans, w szczególności Candida glabrata1, prawdopodobnie z powodu powszechnego stosowania przeciwgrzybiczych leków miejscowych dostępnych bez recepty. Na ogół nasilenie infekcji jest mniejsze, jeżeli czynnikiem przyczynowym są inne drożdże niż C. albicans.
