Temat numeru

Grzybice narządów płciowych – jak rozpoznać i leczyć?

prof. dr hab. n. med. Joanna Maj

dr hab. n. med. Anita Hryncewicz-Gwóźdź

Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Joanna Maj

Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii,

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

ul. T. Chałubińskiego 1, 50-368 Wrocław

  • Za 80-90% zakażeń grzybami drożdżopodobnymi okolicy narządów płciowych oraz błon śluzowych pochwy i sromu odpowiada Candida albicans, a objawy chorobowe występują, gdy układ odpornościowy przestaje kontrolować wzrost flory fizjologicznej
  • Podstawą rozpoznania jest obraz kliniczny, w tym objawy zgłaszane przez pacjentkę oraz dodatni wynik badania mikroskopowego i posiewu, w którym są obecne liczne kolonie patogenu
  • W leczeniu stosuje się preparaty doustne i miejscowe, których skuteczność jest podobna. W przypadku nawrotowej kandydozy sromu i pochwy należy rozważyć terapię profilaktyczną

Na wstępie pragniemy zauważyć, że potocznie używana nazwa „grzybice” nie jest w pełni właściwa, ponieważ za infekcje występujące w okolicach narządów płciowych odpowiadają głównie drożdżaki, nazywane też grzybami drożdżopodobnymi, z rodzaju Candida, a nie grzyby – dermatofity, np. Trichophyton czy Epidermophyton. W Niemczech w klasyfikacji grzybów używa się systemu D-H-S: dermatofity (Dermatophyten), drożdże (Hefen) i pleśnie (Schimmelpilze). Trudno jednak zmienić nawyki, a tym samym nomenklaturę, która funkcjonuje w naszym piśmiennictwie. W artykule zostaną omówione objawy kliniczne, podstawy diagnostyki, leczenie oraz różnicowanie.

Częstość występowania zakażeń drożdżakami szacuje się na kilka do kilkudziesięciu procent. Infekcje drożdżakami mogą dotyczyć jednego narządu, np. pochwy, sromu, żołędzi, napletka, lub bywają wielonarządowe u osób z obniżoną odpornością, łącznie z przekroczeniem bariery błon śluzowych lub skóry i przemieszczeniem się drogą krwi np. do nerek. Najczęściej do manifestacji klinicznej dochodzi na drodze endogennej, a źródłem zakażenia jest przewód pokarmowy. Bardzo rzadko drożdżaki z rodzaju Candida są przyczyną zapalenia cewki moczowej oraz pęcherza moczowego; mimo że u części chorych może występować pieczenie podczas oddawania moczu, to nie stwierdza się zmian w badaniu mikroskopowym wymazu z cewki czy wycieku z cewki moczowej1,2. Zakażenie drożdżakami poza błonami śluzowymi może także dotyczyć skóry pachwin i okolicy anogenitalnej.

Kandydoza sromu i pochwy

Czynnikami etiologicznymi kandydozy sromu i pochwy są Candida albicans, Candida kefyr, Candida tropicalis lub inne gatunki z rodzaju Candida. Niektórzy badacze donoszą o rosnącej częstości występowania gatunków non-albicans, w szczególności Candida glabrata1, prawdopodobnie z powodu powszechnego stosowania przeciwgrzybiczych leków miejscowych dostępnych bez recepty. Na ogół nasilenie infekcji jest mniejsze, jeżeli czynnikiem przyczynowym są inne drożdże niż C. albicans.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czynniki predysponujące do rozwoju VVC

Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju infekcji jest zaburzenie równowagi biocenozy pochwy, do którego może dojść wskutek działania zarówno czynników endogennych, jak i egzogennych. [...]

Objawy kliniczne

Zwykle u kobiet między 20 a 40 r.ż. infekcja drożdżakami przebiega ostro. Początek infekcji jest nagły, a pierwsze objawy często występują przed miesiączką. Pacjentki [...]

Nawrotowa kandydoza sromu i pochwy

Nawracającą kandydozę sromu i pochwy definiuje się jako cztery lub więcej epizodów objawowego zakażenia w ciągu roku9. Zaburzenie to zgłasza około 9% kobiet4. [...]

Powikłania VVC

Jeżeli choroba ma charakter przewlekły, to dochodzi do wygładzenia i atrofii błony śluzowej pochwy. Zmianom na błonie śluzowej towarzyszy bolesność i podrażnienie pochwy [...]

Diagnostyka VVC

Do kryteriów diagnostycznych zakażeń C. albicans zalicza się: obecność bezwonnej wydzieliny, występowanie drożdży lub pseudostrzępek w mikroskopowym preparacie bezpośrednim w 10% roztworze wodorotlenku [...]

Różnicowanie kandydozy sromu i pochwy

Warto zauważyć, że przyczyna upławów u kobiet może być złożona i nawet stwierdzenie obecności drożdży nie przesądza o etiologii choroby. W rozpoznaniu różnicowym należy brać [...]

Kandydoza żołędzi i napletka

Zakażenie drożdżakowe zlokalizowane na żołędzi i w rowku zażołędnym powoduje wystąpienie drobnych pęcherzyków i krost na podłożu rumieniowym, a następnie wykwitów zlewających się i tworzących powierzchnię [...]

Leczenie

Leczenie drożdżycy sromu i pochwy należy wdrożyć u kobiet, u których występują objawy chorobowe skóry i/lub błon śluzowych. U około 20% kobiet w wieku rozrodczym ta [...]

Podsumowanie

Warto podkreślić, że rozpoznanie drożdżycy tylko na podstawie objawów klinicznych może być niewiarygodne. U około połowy kobiet, u których rozpoznano drożdżycę na podstawie [...]

Do góry