Przypadek kliniczny
Immunopochodne działania niepożądane inhibitorów immunologicznego punktu kontrolnego
dr n. med. Sławomir Tubek1,2
lek. Alina Warmuzińska3
- W związku z coraz powszechniejszym stosowaniem inhibitorów immunologicznego punktu kontrolnego (ICPI) obserwuje się rosnącą liczbę przypadków występowania immunopochodnych działań niepożądanych (irAEs)
- W artykule opisano przypadek zaostrzenia reumatoidalnego zapalenia stawów u 80-letniej kobiety z rakiem gruczołowym płuca prawego w trakcie immunoterapii atezolizumabem
Celem terapii jest wydłużenie życia i poprawa jego jakości. W tym zakresie stosowana coraz szerzej immunoterapia nowotworów na trwałe zmienia możliwości leczenia onkologicznego.
Komórki nowotworowe mogą zawierać na powierzchni antygeny, które doprowadzają do wykształcenia się przeciwko nim odpowiedzi odpornościowej. Nowotwór w organizmie ludzkim może wytwarzać wokół siebie immunosupresyjne środowisko, które hamuje działanie układu odpornościowego.
Od lat są podejmowane próby opracowania skutecznej immunoterapii chorób nowotworowych, która doprowadzi do powstania skutecznej odpowiedzi przeciwnowotworowej i eliminacji choroby. Potencjalnie przełomową terapią jest blokada punktów kontrolnych układu odpornościowego (immune checkpoints), czyli receptorów kostymulatorowych, które negatywnie regulują działanie układu odpornościowego. Zahamowanie ich działania powinno doprowadzić do zaburzenia tolerancji wobec nowotworu i amplifikacji odpowiedzi przeciwnowotworowej. Za blokadą punktów kontrolnych układu odpornościowego przemawia również to, że niektóre z nich oraz ich ligandy wykazują ekspresję na komórkach nowotworowych i limfocytach naciekających nowotwór, przyczyniając się tym samym do powstawania immunosupresyjnego mikrośrodowiska nowotworowego.
Celem immunoterapii nowotworów jest przełamanie tolerancji immunologicznej oraz wykształcenie efektywnej odpowiedzi odpornościowej. Środkiem terapeutycznym, z którym wiąże się duże nadzieje, są przeciwciała blokujące punkty kontrolne układu odpornościowego – cząsteczki kostymulatorowe o aktywności supresyjnej (ICPI – immune checkpoint inhibitors). Wzmagają one aktywność układu immunologicznego, co w konsekwencji powinno przełamać zjawisko tolerancji immunologicznej w stosunku do komórek nowotworowych1.