Wytyczne w praktyce

Niewydolność serca w świetle wytycznych AHA/ACC/HFSA 2022

lek. Krystyna Guzek

dr hab. n. med. Maria Bilińska, prof. NIK

I Klinika Zaburzeń Rytmu Serca, Narodowy Instytut Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie

Adres do korespondencji:

lek. Krystyna Guzek

I Klinika Zaburzeń Rytmu Serca, Narodowy Instytut Kardiologii

im. Stefana kardynała Wyszyńskiego – Państwowy Instytut Badawczy

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa

e-mail: kguzek@ikard.pl, tel. 223434617

  • Omówienie najnowszych wytycznych AHA/ACC/HFSA dotyczących postępowania u chorych z niewydolnością serca:
    • prewencja oraz nowe strategie leczenia farmakologicznego i zabiegowego, np. u pacjentów z migotaniem przedsionków czy wtórną niedomykalnością mitralną
    • szczegółowe zasady postępowania u pacjenta z podejrzeniem amyloidozy lub jej rozpoznaniem oraz u pacjentów chorujących na nowotwór (przed leczeniem onkologicznym, w jego trakcie i po zakończeniu)
    • ugruntowanie wiedzy dotyczącej takich wszczepialnych urządzeń, jak ICD, CRT, oraz systemu wspomagania lewokomorowego (LVAD)

Definicja niewydolności serca

Niewydolność serca (HF – heart failure) jest złożonym zespołem klinicznym obejmującym objawy podmiotowe i przedmiotowe wynikające z zaburzenia budowy lub upośledzenia funkcji skurczowej bądź rozkurczowej komór.

Podział i klasyfikacje

Amerykańskie wytyczne (American Heart Association i American College of Cardiology [AHA/ACC]) poza od lat stosowaną klasyfikacją czynnościową New York Heart Association (NYHA) uwzględniają także podział HF w zależności od stopnia zaawansowania (etapy A-D) oraz wielkości frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF – left ventricle ejection fraction). Z uwzględnieniem tych podziałów stworzono wytyczne dotyczące profilaktyki, diagnostyki i leczenia wybranych grup pacjentów.

HF w zależności od stadium zaawansowania

Podział HF na cztery stadia (A-D) w zależności od: występowania chorób stanowiących czynniki ryzyka rozwoju HF, odchyleń w badaniach laboratoryjnych i obrazowych oraz objawów, umożliwia zakwalifikowanie pacjentów do grup, w których podejmowane będą odpowiednie decyzje profilaktyczne i terapeutyczne (tab. 1)1. W stadium C możemy ponadto wyróżnić grupy pacjentów, które przedstawiono w tabeli 21.  

Klasyfikacja czynnościowa NYHA

Jest to klasyfikacja, która obejmuje pacjentów z rozpoznaną HF na etapie C-D i w zależności od klasy czynnościowej warunkuje inne decyzje terapeutyczne. Jest szeroko wykorzystywana w codziennej praktyce klinicznej oraz do podejmowania decyzji dotyczących implantacji takich urządzeń wszczepialnych, jak: wszczepialny kardiowerter-defibrylator (ICD – implantable cardioverter-defibrillator), układ stymulujący serce z funkcją resynchronizacji (CRT – cardiac resynchronization therapy) oraz mechaniczne urządzenie wspomagające krążenie (MCS – mechanical circulatory support). Klasy czynnościowe mogą się zmieniać i na każdym etapie należy uwzględniać je w rozpoznaniu. Szczegóły przedstawiono w tabeli 32.  

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Algorytm diagnostyczny rozpoznawania HF

W procesie diagnostycznym na pierwszym miejscu stawiamy dokładny wywiad dotyczący objawów, chorób przewlekłych, przyjmowanych leków czy używek oraz wywiad rodzinny, a następnie badanie [...]

Przyczyny HF

W populacji amerykańskiej 115 mln osób choruje na nadciśnienie tętnicze, 100 mln na otyłość, 92 mln ma stan przedcukrzycowy, 26 mln cukrzycę [...]

Diagnostyka HF

Diagnostyka laboratoryjna obejmuje: morfologię, elektrolity (sód, potas, magnez, wapń), mocznik, kreatyninę, glukozę, lipidogram na czczo, parametry wątrobowe, parametry oceniające gospodarkę żelaza [...]

Skale służące do oceny ryzyka śmiertelności

Istnieje wiele skal służących do oceny ryzyka śmiertelności w przebiegu HF, które stosuje się zarówno w opiece ambulatoryjnej, jak i w trakcie hospitalizacji. W powszechnym użyciu [...]

Stadium A – pacjent obciążony ryzykiem rozwoju HF

Głównym celem postępowania u pacjenta bez rozpoznanej HF, ale z chorobami uznanymi za czynniki ryzyka jej wystąpienia będą prowadzenie odpowiedniej farmakoterapii i wykonywanie okresowych [...]

Stadium B – pre-HF

Dla przypomnienia: jest to grupa pacjentów bezobjawowych, u których występują zarówno choroba strukturalna, jak i zaburzenia czynności serca. Postępowanie w tej grupie ma na [...]

Stadium C – objawowa HF

Do tej grupy należą pacjenci z aktualnymi objawami HF lub wcześniej występującymi, które ustąpiły pod wpływem leczenia. Interwencje obejmują zarówno postępowanie niefarmakologiczne, [...]

Stadium D – zaawansowana HF

Definicja zaawansowanej niewydolności serca jest oparta na wytycznych ESC, które przedstawiono w tabeli 5. <<>> W trakcie podejmowania decyzji o rozpoznaniu zaawansowanej HF [...]

Choroby współistniejące

Pacjent z HFrEF, z niedoborem żelaza, ze współistniejącą niedokrwistością lub bez niej powinien mieć podane dożylnie żelazo, by poprawić stan kliniczny i QoL. Nie [...]

Kardioonkologia

W związku z rozpoznawaniem nowotworów u coraz starszej populacji z chorobami sercowo-naczyniowymi istnieje konieczność dokładnej oceny wskazań i przeciwwskazań do terapii oraz ustalenia zysków i strat związanych [...]

Ciąża

Kardiomiopatia połogowa obejmuje pacjentki z upośledzoną funkcją skurczową (najczęściej EF <45%), często współistniejącą z zaburzeniami funkcji rozkurczowej, do których dochodzi pod koniec ciąży [...]

Opieka paliatywna

Pacjenci z zaawansowaną HF, u których przeżycie szacuje się na mniej niż rok i którzy nie są kwalifikowani do leczenia wspomagającego serca, powinni być [...]

Podsumowanie

Autorzy aktualnych wytycznych AHA/ACC/HFSA dotyczących niewydolności serca w dalszym ciągu zwracają uwagę na szczególną rolę multidyscyplinarnej opieki nad pacjentami zarówno z czynnikami ryzyka [...]
Do góry