Wytyczne w praktyce
Diagnostyka astmy u osób dorosłych – wytyczne European Respiratory Society
prof. dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik
- Omówienie zaleceń European Respiratory Society dotyczących użyteczności badań dodatkowych stosowanych w ambulatoryjnej diagnostyce astmy:
- najważniejsze jest badanie spirometryczne z próbą rozkurczową, wykazano też przydatność pomiarów stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym oraz testów nadreaktywności oskrzeli
- opracowanie zawiera algorytm uwzględniający znaczenie opieki podstawowej i specjalistycznej w diagnostyce astmy stworzony na podstawie wyników pracy grupy specjalistów (lekarzy i pielęgniarek) oraz pacjentów
Astma jest chorobą powszechną we wszystkich grupach wiekowych. Jej przebieg jest niejednorodny, podobnie jak nasilenie i obraz kliniczny. Czynniki wywołujące astmę i zaostrzające jej przebieg również mają charakter osobniczy. Choroba, szczególnie w początkowym okresie, może przebiegać nietypowo i powodować pomyłki diagnostyczne, wymaga też różnicowania z innymi schorzeniami układu oddechowego czy nawet ogólnoustrojowymi, np. alergią. Stąd mimo powszechnego występowania astma stwarza wiele trudności, zwłaszcza w podstawowej opiece medycznej. Jednym z aspektów wymagających pogłębienia wiedzy jest diagnostyka choroby w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Dostępne są liczne materiały edukacyjne na temat astmy, w szczególności Global Initiative for Asthma (GINA)1,2. The National Institute for Health and Care Excellence (NICE) również publikuje aktualne zalecenia i komentarze na temat tej choroby3. Należy podkreślić, że te szeroko dostępne publikacje kierowane są do lekarzy powszechnej opieki medycznej, niekoniecznie do specjalistów. W rzeczywistości jednak astma pozostaje chorobą trudną dla lekarzy pierwszego kontaktu i utarło się, że specjalista jest niezbędny na kolejnych etapach opieki, tj. rozpoznawania, ustalania leczenia, terapii zaostrzeń, opiniowania o stanie choroby. Takie podejście utrudnia opiekę choćby w związku z terminami wizyt – ich sztywne i odległe niekiedy ustalenie nie pozwala na odpowiednie monitorowanie przebiegu schorzenia i jego leczenia.
Jednym z najtrudniejszych elementów jest rozpoznanie astmy. Jak już wspomniano, obraz kliniczny jest niejednorodny, a objawy są relacjonowane przez chorych w rozmaity sposób. Większość objawów ma charakter subiektywny, dlatego też poszukiwane są ...
Przesłanki do opracowania. Metodyka
Jak podają autorzy opracowania, odsetek fałszywie dodatnich rozpoznań astmy sięga 30%, co wynika z uwzględnienia jedynie objawów klinicznych bez zastosowania badania spirometrycznego. Zdarza się to również w opiece specjalistycznej. Opracowanie sk...