Z kolei zaprezentowane m.in. w trakcie konferencji HIV Glasgow 2020 wyniki badania TANGO dotyczącego możliwości zastosowania terapii dwulekowej (DTG + 3TC) u pacjentów dotychczas skutecznie leczonych schematem trójlekowym z wykorzystaniem alafenamidu tenofowiru (TAF) wskazują na skuteczność i bezpieczeństwo takiego postępowania¹¹. Wyniki z 96 tygodnia badania TANGO wykazały, że w populacji pacjentów z supresją wiremii HIV (HIV RNA <50 kopii/ml) zmiana leczenia na preparat jednotabletkowy DTG + 3TC była równoważna z kontynuacją terapii opartej na TAF. Nie stwierdzono potwierdzonych niepowodzeń wirusologicznych w grupie DTG + 3TC ani rozwoju oporności w żadnej z leczonych grup. Profil bezpieczeństwa DTG + 3TC był zbieżny z danymi rejestracyjnymi, a wskaźnik działań niepożądanych w okresie obserwacji po 48 tygodniu – podobny w obu badanych grupach. Wyniki badania TANGO wskazują, że DTG + 3TC stanowi ważną opcję zmiany schematu leczenia, która pozwoli na ograniczenie toksycznego działania leków i redukcję kosztów terapii^11-13.

Bardzo interesujące z punktu widzenia możliwości zastosowania DTG + 3TC w strategii szybkiego włączania terapii ARV są z kolei wyniki badania STAT, które również zaprezentowano podczas konferencji w Glasgow¹⁴. W badaniu tym oceniano skuteczność i bezpieczeństwo terapii dwulekowej w grupie pacjentów z nowo zdiagnozowanym zakażeniem HIV, u których leczenie wdrażano niezwłocznie, przed uzyskaniem wyników badań laboratoryjnych, w trakcie pierwszej wizyty. Biorąc pod uwagę, że terapię rozpoczynamy, nie znając poziomu HIV RNA, który w przypadku ostrej choroby retrowirusowej może być bardzo wysoki, i wyników badań serologicznych, w tym dotyczących zakażenia HBV, takie postępowanie dla klinicysty może wydawać się ryzykowne. Niemniej wyniki badania STAT wskazują na użyteczność, skuteczność i bezpieczeństwo zastosowania DTG + 3TC w strategii „test and treat”, co stanowi kolejny ważny argument za prowadzeniem terapii dwulekowej u pacjentów rozpoczynających cART. Istotne jest, że w zaprezentowanym badaniu wykazano dobrą skuteczność DTG + 3TC w różnych przedziałach wiremii HIV (80% pacjentów w badaniu z HIV RNA >1 mln kopii/ml) oraz niewystępowanie przypadków oporności związanej z leczeniem. Również wskaźnik konieczności modyfikacji leczenia był niski (6%, n = 8/131) (dane pochodzą z badania do 24 tygodnia). Wykazano, że niezbędne modyfikacje w sytuacji stwierdzenia wcześniejszej oporności lub koinfekcji wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV – hepatitis B virus) można przeprowadzić bezpiecznie, po niezwłocznym rozpoczęciu terapii DTG + 3TC¹⁴.

Podsumowanie

Skojarzona terapia antyretrowirusowa jest skuteczną metodą zapobiegającą progresji zakażenia HIV do pełnoobjawowego AIDS i zmniejsza częstość występowania ciężkich powikłań i zgonów. Od ponad 20 lat podstawową zasadą prowadzenia terapii było stosowanie trzech leków z dwóch różnych grup. Wprowadzenie do leczenia dolutegrawiru, INSTI II generacji cechującego się dużą skutecznością, wysoką barierą genetyczną i dobrym profilem bezpieczeństwa, pozwoliło zmienić dotychczasowy dogmat i oprzeć leczenie HIV na dwóch lekach działających na dwóch etapach replikacji wirusa. Wyniki przeprowadzonych badań GEMINI-1 i GEMINI-2 oraz TANGO potwierdzają, że połączenie DTG i 3TC stanowi opcję skuteczną zarówno w przypadku rozpoczynania leczenia ARV, jak i zmiany postępowania u pacjentów dotychczas skutecznie stosujących schemat trzylekowy.