Nerka podkowiasta nie jest szczególnie rzadką wadą rozwojową. Jej występowanie ocenia się na 1 na 400 do 800 żywych urodzeń, przy czym dwukrotnie częściej jest stwierdzana u płci męskiej. W 44-52% przypadków towarzyszą jej takie nieprawidłowości w zakresie dróg moczowych, jak: podmiedniczkowe zwężenie moczowodu, wodonercze, refluks pęcherzowo-moczowodowy czy podwójny układ kielichowo-miedniczkowy^1-3.

Podobnie rzecz się ma w zakresie zmienności unaczynienia nerki podkowiastej. W porównaniu z oddzielnymi nerkami w przypadku nerki podkowiastej stwierdza się statystycznie więcej tętnic i żył nerkowych, o różnych miejscach odejścia i ujścia^4,5.

Ze zmiennością unaczynienia łączą się zmienność unerwienia wegetatywnego^6,7 i wpływ na funkcje endokrynne nerki.

Anomalie te mają potencjalnie istotne implikacje w przypadku problemów klinicznych, zwłaszcza – ale nie tylko – urologicznych.

Sama obecność nerki podkowiastej zwykle nie powoduje objawów, natomiast towarzyszące jej zmiany w drogach moczowych zwiększają ryzyko kamicy nerkowej i zmian zapalnych. Obserwacje kliniczne wskazują na większe ryzyko wystąpienia schyłkowej niewydolności nerek u osób z tą wadą⁸.

Opis przypadku

Mężczyzna w wieku 37 lat, otyły (masa ciała 120 kg), przyjmujący na stałe bisoprolol z powodu nadciśnienia tętniczego, zgłosił się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) bez skierowania z powodu dolegliwości bólowych jamy brzusznej zlokalizowanych w nadbrzuszu, nawracających od 5 dni. Ponadto w wywiadzie w tym czasie zmiana rytmu wypróżnień, jednorazowo epizod ołówkowatego stolca. W badaniu przedmiotowym nie opisano odchyleń od stanu prawidłowego, objaw Goldflama był obustronnie ujemny. W badaniach laboratoryjnych bez odchyleń, stężenia kreatyniny 1,01 mg/dl (N 0,7-1,2 mg/dl) i mocznika 25 mg/dl (N 15-48 mg/dl) były prawidłowe, parametry zapalne ujemne, morfologia oraz badanie ogólne moczu bez odstępstw od normy. W USG jamy brzusznej opisano powiększenie wątroby w linii środkowoobojczykowej (MCL – medioclavicular line) do 158 mm, podejrzenie wady rozwojowej w postaci nerki podkowiastej, nerkę prawą o nierównych zarysach i ścieńczałej warstwie korowej, układ kielichowo-miedniczkowy (UKM) tej nerki w średnim stopniu poszerzony. UKM nerki lewej był nieposzerzony. Zobrazowano ponadto przyścienne struktury hiperechogeniczne w pęcherzyku żółciowym o wymiarach do 5 mm – prawdopodobnie polipy. Śledziona jednorodna, powiększona, o wymiarach 128 × 49 mm. Włączono leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe, uzyskując poprawę. Pacjent został wypisany do domu z zaleceniem dalszej diagnostyki bólów brzucha w poradni gastroenterologicznej.