Endokrynologia

Suplementacja jodu – wskazania

prof. dr hab. n. med. Barbara Zubelewicz-Szkodzińska

Katedra Profilaktyki Chorób Metabolicznych, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Oddział Endokrynologiczny, Piekarskie Centrum Medyczne w Piekarach Śląskich

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Barbara Zubelewicz-Szkodzińska

Katedra Profilaktyki Chorób Metabolicznych, Wydział Zdrowia Publicznego,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Piekarska 18, 41-902 Bytom

e-mail: bzubelewicz-szkodzinska@sum.edu.pl

  • Model profilaktyki jodowej obowiązujący w Polsce
  • Rekomendowane spożycie jodu w zależności od wieku i u kobiet w ciąży oraz karmiących, a także grupy osób, u których należy włączyć suplementację jodu
  • Skutki nadmiernej podaży jodu
  • Interakcje preparatów zawierających jod z lekami

Niedobór jodu dotyczy kilku bilionów ludzi na świecie, w Europie jest na niego narażonych 50% mieszkańców. Zgodnie z zaleceniami World Health Organization (WHO) dzieci od 12 r.ż. i dorośli powinni spożywać 150 μg jodu/24 h, a kobiety w ciąży i karmiące 250 μg jodu/24 h. W tym przypadku konieczne jest przekonanie lekarzy ginekologów i położników o niezbędności suplementowania jodu u ciężarnych. Suplementacja powinna obejmować całą populację ciężarnych i karmiących, w tym także kobiety leczone z powodu niedoczynności tarczycy, autoimmunizacyjnej choroby tarczycy i nadczynności tarczycy w okresie wyrównania. Suplementacja jodu w wymienionych sytuacjach jest wymagana pomimo obowiązującego jodowania soli kuchennej. Konieczność dodatkowej suplementacji może wynikać także ze zmniejszonego spożycia soli zalecanego przez WHO w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych.

W związku z coraz częściej pojawiającymi się w różnych mediach reklamami suplementów diety zawierających jod i polecaniem go jako panaceum na wiele zaburzeń warto zastanowić się nad rzeczywistymi, opartymi na faktach, wskazaniami do suplementacji tego pierwiastka.

W wielu krajach świata, w tym także uznawanych za wysoko rozwinięte, nadal stwierdza się niedobór jodu w stopniu łagodnym. Dotyczy to także Polski i innych krajów z podobną podażą jodu. W Polsce jednak, dzięki realizowanej polityce zdrowotnej opartej na założeniach Krajowego Programu Eliminacji Zaburzeń z Niedoboru Jodu, istotnie zmniejszono częstość występowania zaburzeń spowodowanych niedoborem tego pierwiastka. Nie oznacza to, że jego suplementacja jest niepotrzebna, niemniej jest ona zalecana w określonych sytuacjach klinicznych.

Zatem rzetelna wiedza w tym zakresie oraz umiejętna rozmowa z pacjentem pozwolą lekarzowi na racjonalne podejście do zalecania dodatkowego stosowania preparatów jodu w sytuacjach tego wymagających.

Jod jest pierwiastkiem, podobnie jak inne mikroelementy, należącym do niezbędnych bioaktywnych składników diety, który ma udział w syntezie hormonów tarczycy, a te z kolei wpływają na prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu. Jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów i wykazuje ochronne działanie w procesach zapalnych oraz nowotworowych. Wykazuje również działanie przeciwbakteryjne i przeciw­zapalne1.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Jod, synteza i wydzielanie hormonów tarczycy

Podstawową funkcją gruczołu tarczowego jest produkcja hormonów tarczycy, których stężenie jest w stanie zapewnić prawidłowy rozwój narządów i przebieg metabolizmu węglowodanów, tłuszczów, białek, [...]

Profilaktyka niedoboru jodu

Dane z 2021 roku wskazują, że niedobór jodu pojawia się we wszystkich regionach świata i dotyka kraje niezależnie od ich rozwoju ekonomicznego. Wynika [...]

Profilaktyka jodowa w okresie prokreacyjnym i w ciąży

Zalecana dawka jodu, która zabezpiecza zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek, realizowana przez kobiety w wieku prokreacyjnym, które nie planują ciąży, jest taka sama [...]

Ryzyko związane z nadmierną podażą jodu

Ryzyko gromadzenia się w organizmie jodu w przypadku spożywania nieorganicznych związków tego pierwiastka w dawkach mikrogramowych jest niewielkie, jego nadmiar jest bowiem wydalany przez [...]

Suplementacja jodu – czy jest potrzebna?

Biorąc pod uwagę informacje przedstawione powyżej, suplementację jodu powinny rozważyć osoby:

Podsumowanie

Polski model profilaktyki jodowej polegający na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej zabezpiecza prawidłową podaż jodu w populacji. Kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć zapewnione [...]
Do góry