ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Temat numeru
Hipofosfatemia – niedoceniane potencjalnie zagrażające życiu zaburzenie elektrolitowe
dr n. med. Sebastian Spaleniak1
dr hab. n. med. Grzegorz Kade2
- Trzy główne grupy przyczyn rozwoju hipofosfatemii
- Jakie objawy w zestawieniu z danymi z wywiadu klinicznego powinny nakierować nas na podejrzenie występowania hipofosfatemii
- Postępowanie terapeutyczne w przypadku wykrycia hipofosfatemii – droga podaży leków, dawkowanie, na co zwracać uwagę
- Przypadki kliniczne opisujące sytuacje, w których wykryto hipofosfatemię
Hipofosfatemia jest niedocenianym i rzadko rozpoznawanym, potencjalnie zagrażającym życiu zaburzeniem elektrolitowym, choć często towarzyszy pacjentom hospitalizowanym. Wystąpienie tego zaburzenia wiąże się ze zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością1,2.
Fosforany nieorganiczne pełnią bardzo wiele ważnych funkcji, np. biorą udział w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie (są anionem, który znajduje się przede wszystkim w przestrzeni wewnątrzkomórkowej), w komórkowych przemianach biochemicznych m.in. białek, cukrów i tłuszczów, oraz są odpowiedzialne za proces mineralizacji kostnej. Wchodzą w skład cząsteczki trójfosforanu adenozyny (ATP) oraz 2,3-difosfoglicerynianu, podstawowego nośnika energii w organizmie; ich niedobór utrudnia oddawanie tlenu przez oksyhemoglobinę2-4.
Rzadkie rozpoznawanie tego zaburzenia elektrolitowego wynika między innymi z nieznajomości w sumie niecharakterystycznych objawów klinicznych, które mu towarzyszą, a jednocześnie powinny być identyfikowane w kontekście konkretnych sytuacji klinicznych1.
W artykule przedstawiono podstawową wiedzę na temat fizjologii i patofizjologii przemiany fosforanów nieorganicznych, symptomatologię objawów hipofosfatemii oraz wstępną i poszerzoną diagnostykę tego zaburzenia. Ponadto opisano sposób ukierunkowania diagnostyki, począwszy od przedstawienia najczęściej spotykanych przypadków z praktyki klinicznej po przypadki rzadkie, które w związku z uzyskanymi wynikami wstępnych badań i danymi z wywiadu należy przekazać do dalszej diagnostyki do szpitala o wyższym poziomie referencyjności5.
O ile zaburzenia sodowo-potasowe są dobrze znane lekarzom wszystkich specjalności, o tyle zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej są trudniejsze w interpretacji. W tej ostatniej grupie duże problemy może stwarzać hipofosfatemia, nie tak oczywista nawet dla nefrologów. Jednocześnie nie można jej oceniać w oderwaniu od często współistniejących innych zaburzeń elektrolitowych.
Lektura tego artykułu pozwoli lekarzom, szczególnie internistom, ale także lekarzom innych specjalności, zwrócić uwagę na to dość często występujące zaburzenie elektrolitowe, lecz – jak się wydaje – za rzadko rozpoznawane i niedoceniane. Dzięki za...
