Onkologia
Rak gruczołu krokowego – współpraca urologa z internistą
lek. Anna Katarzyna Czech
- Czy u każdego mężczyzny należy kontrolnie oznaczać stężenie PSA?
- Badania obrazowe wykorzystywane w diagnostyce
- Metody postępowania w raku prostaty: aktywny nadzór, baczna obserwacja, radioterapia, chemioterapia, deprywacja androgenowa, oraz konieczność prowadzenia kontroli po zakończeniu terapii
Rak gruczołu krokowego jest aktualnie najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym u mężczyzn w Polsce1. Odmienna od większości innych nowotworów biologia raka prostaty sprawia, że u wielu mężczyzn nosi on znamiona przewlekłej choroby towarzyszącej. Nadal jednak spotyka się przypadki choroby agresywnej i rak prostaty pozostaje trzecią najczęstszą przyczyną zgonu z powodu nowotworów złośliwych u mężczyzn w Polsce1. Niemniej warto zwrócić uwagę na szacunki mówiące, że 60-70% pacjentów z rakiem prostaty umiera z innych przyczyn (najczęściej z powodu chorób sercowo-naczyniowych), co wskazuje na konieczność holistycznego podejścia do pacjentów z tą chorobą nowotworową2.
Zróżnicowanie biologiczne, istotny rozwój metod leczenia różnych stadiów raka gruczołu krokowego oraz mnogość opcji terapeutycznych sprawiają, że aktualnie warunkiem zapewnienia optymalnych wyników leczenia jest współpraca międzydyscyplinarna specjalistów wielu dziedzin, a ciągła opieka internistyczna może pomóc w rozpoznaniu, przygotowaniu do terapii oraz postępowaniu w przypadku występowania powikłań leczenia i choroby.
Czynniki ryzyka raka gruczołu krokowego
Pomimo postępów nadal wiele aspektów raka gruczołu krokowego pozostaje niewyjaśnionych. Ustalone czynniki ryzyka tej choroby to: wzrastający wiek, rasa (u mężczyzn czarnoskórych rak prostaty występuje częściej w postaci agresywniejszej) oraz czynniki genetyczne. Zdecydowana większość nowotworów prostaty występuje jednak spontanicznie, a nie dziedzicznie, natomiast rodzinny rak gruczołu krokowego rozwija się we wcześniejszym wieku. Pośrednio dane wskazują również na wpływ czynników środowiskowych i dietetycznych, ale nie są one wystarczające, aby sformułować specyficzne zalecenia dotyczące zapobiegania wystąpieniu raka gruczołu krokowego3.
Współczesna diagnostyka raka prostaty
Aktualnie najczęściej spotykana ścieżka diagnostyczna raka prostaty obejmuje oznaczenie stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA – prostate-specific antigen) we krwi i interpretację wyniku w połączeniu z oceną prostaty w badaniu per rectum, z następowym multiparametrycznym rezonansem magnetycznym (mpMR – multiparametric magnetic resonance) prostaty i biopsją celowaną opisanych w mpMR zmian z oceną histopatologiczną wycinków.
