Temat numeru
Wskazania do skierowania chorego na USG tarczycy
dr n. med. Iwona Pałyga
- Opis sytuacji, w których skierowanie pacjenta na badanie ultrasonograficzne tarczycy jest zasadne
- Cechy zmian tarczycy widocznych w USG, które powinny wzbudzać czujność onkologiczną, i takie, które wskazują na konieczność dalszej obserwacji
- USG jako element badań przesiewowych w kierunku raka tarczycy – dobra praktyka czy nieuzasadnione działanie?
Ultrasonografia (USG) jest podstawowym badaniem służącym do obrazowania tarczycy. Jest bezpieczna, bezbolesna, szybka do przeprowadzenia, relatywnie tania i powszechnie stosowana. Nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta. Wnosi wiele istotnych klinicznie informacji. Klinicysta powinien jednak wziąć pod uwagę, że mimo szerokich możliwości badania zlecanie USG nie zawsze jest rekomendowane, szczególnie dotyczy to badań przesiewowych w kierunku raka tarczycy. Celem artykułu jest przedstawienie wskazań do wykonania USG tarczycy na podstawie aktualnych wytycznych1-6.
Kiedy zlecić badanie USG
Większość wytycznych (europejskich: w tym brytyjskich i polskich; amerykańskich oraz koreańskich) jest zgodna i zaleca wykonanie USG tarczycy w przypadku guzków tarczycy wyczuwalnych palpacyjnie lub ujawnionych przypadkowo w badaniach obrazowych obejmujących szyję w celu wykrycia istotnego klinicznie raka tarczycy.
Ocena wyczuwalnych palpacyjnie guzków tarczycy
Guzek to zmiana w tarczycy wyczuwalna w badaniu przedmiotowym (definicja historyczna) lub obecność w badaniu USG miąższu o innej echostrukturze niż otaczający miąższ tarczycy uznawany za prawidłowy (definicja European Thyroid Association [ETA])4. Ocenia się, że jedynie około 1% mężczyzn i 5% kobiet ma wyczuwalne palpacyjnie zmiany w tarczycy (ryc. 1). Natomiast częstość ta jest znacznie wyższa, jeśli guzki są oceniane w USG, i sięga aż 70% u osób starszych7.
Celem przeprowadzenia USG jest lokalizacja i charakterystyka ultrasonograficzna guzków, co jest niezbędne do kwalifikacji pacjenta do biopsji. Rolą USG jest:
- potwierdzenie, że wyczuwalna zmiana znajduje się w obrębie tarczycy (nie jest np. tłuszczakiem, torbielą boczną szyi, węzłem chłonnym)
- określenie liczby zmian ogniskowych (zmiana pojedyncza, wole wieloguzkowe)
- określenie wielkości (w 3 wymiarach) i ewentualnie objętości zmiany/zmian ogniskowych
- lokalizacja zmian (w 3 przekrojach, podobnie jak przy ocenie płatów tarczycy, np. guzek zlokalizowany w centralnej części płata prawego przytchawiczo, przy tylnej torebce tarczycy)
- charakterystyka ultrasonograficzna zmian ogniskowych tarczycy (tab. 1), która powinna być zawarta w opisie USG, stanowiąca „kierunkowskaz” do zlecenia biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BACC) w celu wykrycia raka tarczycy.
