Pulmonologia

Diagnostyka i terapia eozynofilowego zapalenia oskrzeli

dr hab. n. med. Adam J. Sybilski, prof. CMKP

II Klinika Pediatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Klinika Pediatrii i Alergologii, Państwowy Instytut Medyczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Adam J. Sybilski, prof. CMKP

II Klinika Pediatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa

  • Algorytm postępowania diagnostycznego w eozynofilowym zapaleniu oskrzeli (EZO)
  • Konieczność uwzględniania w diagnostyce różnicowej przewlekłego kaszlu
  • Metody postępowania terapeutycznego – stosowane leki i ich skuteczność

Nieastmatyczne eozynofilowe zapalenie oskrzeli (EZO) jest przyczyną 10-30% przypadków przewlekłego kaszlu u osób dorosłych1. Charakteryzuje się eozynofilią w drogach oddechowych bez nadreaktywności oskrzeli. Jest to choroba przewlekła, w której często występują nawroty i progresje. Chociaż etiopatogeneza, biomarkery diagnostyczne i prognostyczne oraz odpowiednie interwencje pozostają w dużej mierze nieznane, nastąpił istotny postęp w zrozumieniu tej jednostki2-4.

Definicja

W definicji niealergicznego eozynofilowego zapalenia oskrzeli zaproponowanej przez American College of Chest Physicians (ACCP) mamy następujące objawy5:

  • przewlekły (>8 tygodni), suchy kaszel bez klinicznej lub radiologicznej przyczyny
  • eozynofilia w plwocinie indukowanej bądź w popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych (BAL – bronchoalveolar lavage) >3% komórek
  • brak nadreaktywności oskrzeli (PC20 histaminy lub metacholiny >16 mg/ml)
  • brak poprawy parametrów wentylacyjnych w próbie rozkurczowej, niezmienność szczytowego przepływu wydechowego (PEF – peak expiratory flow).

Jak to się zaczęło?

W 1960 roku Glynn wraz ze współpracownikami zaobserwował obecność eozynofilów w błonie śluzowej dróg oddechowych u pięciu niepalących pacjentów z przewlekłym zapaleniem oskrzeli6. Rozpoznając objawy przewlekłego kaszlu, nie oceniono czynności płuc ani nadreaktywności oskrzeli. W 1989 roku Gibson i wsp. wykazali wyższy poziom eozynofilii w plwocinie u siedmiu niepalących pacjentów z przewlekłym kaszlem, u których wykluczono astmę7. Następnie po raz pierwszy opisali eozynofilowe zapalenie oskrzeli, które później nazwano nieastmatycznym eozynofilowym zapaleniem oskrzeli.

Epidemiologia

W badaniach wykazano, że EZO odpowiada za 10-30% przypadków przewlekłego kaszlu8. Autorzy prospektywnego, wieloośrodkowego badania przeprowadzonego w Chinach, w 9 ośrodkach z udziałem ponad 700 pacjentów udokumentowali, że EZO występuje u 17,3% osób z przewlekłym kaszlem9. We wszystkich ośrodkach schorzenie to było jedną z trzech najczęstszych przyczyn przewlekłego kaszlu. Polskie badania10 wskazują, że EZO jest przyczyną 15% przypadków przewlekłego kaszlu u dorosłych, niepalących osób.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Jak to się zaczęło?

W 1960 roku Glynn wraz ze współpracownikami zaobserwował obecność eozynofilów w błonie śluzowej dróg oddechowych u pięciu niepalących pacjentów z przewlekłym zapaleniem oskrzeli6. Rozpoznając objawy [...]

Etiologia

Chociaż etiologia EZO nie jest jeszcze jasna, u niektórych pacjentów za tę chorobę mogą odpowiadać czynniki środowiskowe lub zawodowe. U znacznej części zdiagnozowanych [...]

Patofizjologia

EZO ma wspólne cechy immunopatologiczne z astmą, takie jak2,8:

Obraz kliniczny

Eozynofilowe zapalenie oskrzeli może wystąpić u pacjentów w każdym wieku, jednak częściej rozwija się u mężczyzn w średnim wieku. U pacjentów zwykle jedynym objawem jest przewlekły, [...]

Historia naturalna

Historia naturalna i ewolucja kliniczna tej jednostki pozostają nieznane. 10-letnia obserwacja 12 pacjentów z EZO wykazała remisję eozynofilii w drogach oddechowych po zastosowaniu wziewnych [...]

Diagnostyka

Rozpoznanie EZO ustala się poprzez wyeliminowanie pozostałych przyczyn przewlekłego kaszlu. Diagnostyka opiera się na 4 elementach:

Leczenie

Główną metodą leczenia chorych na eozynofilowe zapalenie oskrzeli jest terapia przeciwzapalna wGKS. Wykazano, że podawanie 400 µg wziewnego budezonidu dwa razy [...]

Podsumowanie

W codziennej praktyce klinicznej, gdy u pacjenta stwierdzi się kaszel trwający dłużej niż 8 tygodni, a zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej jest prawidłowe, to taki [...]
Do góry