Zakrzepica żyły wrotnej (PVT – portal vein thrombosis) to powstawanie skrzepliny w obrębie wymienionego naczynia, powodujące całkowite lub częściowe zablokowanie przepływu żylnego. Większe ryzyko tego schorzenia obserwuje się u pacjentów z marskością wątroby, chorobą nowotworową (rak trzustki, rak wątrobowokomórkowy) lub z aktywnym procesem zapalnym, w tym z infekcją COVID-19. Za czynnik predysponujący do rozwoju PVT uważa się również triadę Virchowa (cechy zastoju, zaburzenia krzepnięcia i uszkodzenie śródbłonka). Częstość występowania zakrzepicy żyły wrotnej szacuje się na mniej więcej 1% przypadków w populacji ogólnej. Natomiast u chorych z chorobą nowotworową ryzyko to wzrasta od 10% do 26%^1-4. Zakrzepica żyły wrotnej stosunkowo często przebiega bezobjawowo i jest wykrywana incydentalnie, przy okazji wykonywania badań obrazowych z innych przyczyn.

Zakrzepicę żyły wrotnej mogą sugerować pojawiające się objawy nadciśnienia wrotnego, wodobrzusza lub krwawienie z żylaków przełyku. U niektórych chorych, kiedy PVT szerzy się na żyłę krezkową górną, może wystąpić ból brzucha z powodu wtórnego niedokrwienia i w konsekwencji martwicy jelit^2,5,6.

Leczenie zakrzepicy żyły wrotnej nie jest ujednolicone. Często jest ono indywidualne dla każdego pacjenta i uzależnione od etiologii zakrzepicy. W leczeniu zachowawczym (pierwszego wyboru) PVT zastosowanie znalazły leki z grupy antagonistów witaminy K (warfaryna) i heparyna drobnocząsteczkowa. W bardziej zaawansowanych przypadkach, w terapii ratunkowej stosuje się wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-systemowe (TIPS – transjugular intrahepatic portosystemic shunts) oraz inne interwencje endowaskularne^7-9.

Opis przypadku

Mężczyzna, 46 lat, z przewlekłym zapaleniem trzustki i cukrzycą typu 2 zgłosił się na szpitalny oddział ratunkowy z silnym bólem jamy brzusznej trwającym od 2 dni. Ból był umiejscowiony głównie w nadbrzuszu i podżebrzu prawym. Pacjent negował błąd dietetyczny, wymioty, biegunkę i smoliste stolce. U chorego 12 lat wcześniej rozpoznano kamicę pęcherzyka żółciowego, której nie leczono chirurgicznie. Również 12 lat temu stwierdzono ostre alkoholowe zapalenie trzustki z torbielą.

W badaniu przedmiotowym przy przyjęciu pacjent był w stanie ogólnym dość dobrym, przytomny, wydolny krążeniowo i oddechowo. Z odchyleń od normy stwierdzono dodatnie objawy otrzewnowe oraz bolesność palpacyjną w nadbrzuszu i podżebrzu prawym.