Wytyczne w praktyce

Najważniejsze doniesienia z kongresu ESC 2024
Nadciśnienie tętnicze

dr n. med. Krzysztof Krawczyk1,2

prof. dr hab. n. med. Jadwiga Nessler2,3

1Zakład Ratownictwa Medycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

2Oddział Kliniczny Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. św. Jana Pawła II

3Klinika Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca, Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji

dr n. med. Krzysztof Krawczyk

Oddział Kliniczny Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. św. Jana Pawła II

ul. Prądnicka 80, 31-215 Kraków

e-mail: krzysztof15.krawczyk@uj.edu.pl

  • Omówienie aktualnych wytycznych ESC dotyczących nadciśnienia tętniczego ze wskazaniem zmian w porównaniu z poprzednim dokumentem z 2018 roku
    • podwyższone ciśnienie tętnicze – nowa kategoria w klasyfikacji nadciśnienia
    • znaczenie oceny poziomu ryzyka sercowo-naczyniowego dla sposobu prowadzenia kontroli ciśnienia tętniczego u pacjentów, u których jest ono podwyższone
    • grupy chorych, u których należy wziąć pod uwagę występowanie wtórnego nadciśnienia tętniczego
    • niefarmakologiczne, farmakologiczne i inwazyjne metody leczenia – jak prowadzić terapię i na co zwrócić uwagę 


Nadciśnienie tętnicze (HA – arterial hypertension) jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych, której rozpoznawalność stale rośnie. Chorobowość w Polsce wśród dorosłej populacji waha się od 29% (badanie NATPOL PLUS) do 45% (badanie WOBASZ II). Od 30 sierpnia do 2 września 2024 roku w Londynie odbywał się kongres European Society of Cardiology (ESC). Poza licznymi naukowymi wydarzeniami w trakcie konferencji zaprezentowano także nowe wytyczne ESC dotyczące postępowania w HA. W porównaniu z poprzednimi wytycznymi ESC z 2018 roku autorzy wprowadzili 57 nowych rekomendacji oraz ponad 100 poprawek do istniejących wcześniej zaleceń. Zgodnie z intencją autorów obecnych wytycznych ESC starano się, żeby zalecenia były aktualne, ale przede wszystkim praktyczne i czytelne (m.in. dzięki licznym piktogramom), by ułatwić w ten sposób podejmowanie decyzji dotyczących diagnostyki i leczenia HA w codziennej praktyce klinicznej.

Definicja i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego

Jedną z najważniejszych zmian w aktualnych wytycznych ESC jest zwrócenie uwagi po raz pierwszy na stan podwyższonego ciśnienia tętniczego (BP – blood pressure). Ma to także swoje odzwierciedlenie w tytule najnowszych rekomendacji ESC: „Wytyczne dotyczące postępowania w stanach podwyższonego ciśnienia tętniczego oraz nadciśnienia”. Nowa klasyfikacja jest praktyczniejsza i niesie za sobą konkretne implikacje kliniczne, ułatwiając podejmowanie decyzji terapeutycznych. W wytycznych ESC dotyczących HA z 2018 roku obowiązywało aż 7 kategorii BP, obecnie są ich jedynie 3 (tab. 1).

W obowiązujących zaleceniach ESC podkreślono również rolę standaryzacji pomiarów BP. Poprawne pomiary BP powinny być każdorazowo wykonywane:

  • sprawdzonym ciśnieniomierzem z właściwie dobranym (na podstawie obwodu ramienia) rozmiarem mankietu, który należy umieścić na górnej części ramienia pacjenta (dolna krawędź mankietu powinna znajdować się kilka centymetrów nad dołem łokciowym)
  • ze zdjętym ubraniem w miejscu założenia mankietu (należy unikać podwijania rękawów koszuli, co może zawyżać wynik pomiaru)
  • z mankietem na ramieniu pacjenta podpartym na wysokości serca (plecy w trakcie pomiaru także powinny być podparte, zaś kończyny dolne luźne i z rozsuniętymi stopami)
  • po 5 minutach wygodnego siedzenia w cichym otoczeniu
  • 3 razy w odstępie 1-2 minut, przy czym 2 ostatnie pomiary należy uśrednić (jeśli odczyty ciśnieniomierza różnią się o >10 mmHg, należy wykonać kolejne pomiary).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ocena poziomu ryzyka sercowo-naczyniowego w grupie pacjentów z podwyższonym ciśnieniem tętniczym

Ocena poziomu ryzyka sercowo-naczyniowego wraz z przyporządkowaniem wartości pomiaru BP do jednej z wymienionych 3 grup klasyfikacji jest podstawą do podejmowania decyzji o włączeniu [...]

Diagnostyka nadciśnienia tętniczego, wtórne nadciśnienie tętnicze

W kwestii diagnostyki HA aktualne wytyczne ESC nie wprowadzają istotnych zmian. Zwrócono uwagę, że poziom ryzyka sercowo-naczyniowego w skali SCORE zwiększają:

Zmiana stylu życia i postępowanie niefarmakologiczne w nadciśnieniu tętniczym

Samoopieka odnosi się do indywidualnej odpowiedzialności za swoje zachowania zdrowotne związane ze stylem życia, a także do radzenia sobie z pojawiającymi się w ciągu [...]

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego i postępowanie w opornym nadciśnieniu tętniczym

Istnieje wyraźny związek między intensywnością obniżania BP a względną i bezwzględną redukcją poziomu ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych u wszystkich dorosłych, niezależnie od wieku (przynajmniej do [...]

Inwazyjne metody leczenia nadciśnienia tętniczego

Inwazyjne leczenie HA, które dotyczy przede wszystkim przezcewnikowej denerwacji tętnic nerkowych, w aktualnych wytycznych ESC wciąż nie ma wysokiej klasy zaleceń (IIb), [...]

Postępowanie w nadciśnieniu w wybranych grupach pacjentów

Postępowanie z pacjentami z opornym HA zostało już omówione szczegółowo powyżej. Kluczowe informacje dotyczące specyfiki, diagnostyki i leczenia HA w pozostałych, wybranych grupach chorych przedstawiono [...]

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę zmiany demograficzne i globalne starzenie się populacji, liczba osób z HA lub podwyższonym BP wzrasta na całym świecie, także w Polsce. [...]

Do góry