ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Geriatria
Szacowanie GFR u osób starszych
Starzenie się nerki i inne choroby wymagające dalszej diagnostyki i leczenia
prof. dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz
- Metody szacowania przesączania kłębuszkowego i oceny funkcji nerek – czy wszystkie są tak samo użyteczne i wiarygodne?
- Znaczenie kliniczne utraty rezerwy czynności nerek następującej w wyniku starzenia się organizmu
- Ryzyko schyłkowej przewlekłej choroby nerek i ostrego uszkodzenia nerek w grupie pacjentów w starszym wieku
Starzenie się populacji wpływa na wzrost liczby osób z rozpoznaniem przewlekłej choroby nerek (PChN), którą definiuje się jako spadek współczynnika przesączania kłębuszkowego (GFR – glomerular filtration rate) <60 ml/min/1,73 m2 utrzymujący się przez ponad 3 miesiące. PChN rzadko występuje jako choroba izolowana, zwłaszcza u osób starszych, zwykle wiąże się z wielochorobowością. Do głównych przyczyn PChN u osób >65 r.ż. należą: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność serca i zakażenia dróg moczowych. Niemniej wzrastająca częstość występowania PChN w populacji geriatrycznej nie tylko wynika ze zwiększonego rozpoznawania chorób, które wpływają na funkcję nerek, lecz także jest konsekwencją starzenia się tego narządu1.
Do oceny czynności nerek w 1999 roku wprowadzono równania szacujące GFR, który stał się podstawą do rozpoznania i klasyfikacji przewlekłej choroby nerek. Wielkość przesączania kłębuszkowego oszacowana na podstawie GFR wykazuje korelację z masą czynnego miąższu nerkowego i liczbą funkcjonujących nefronów. Od czasu wprowadzenia do codziennej praktyki nie tylko oznaczenia kreatyniny w surowicy, lecz także oceny wielkości GFR coraz więcej osób starszych jest identyfikowanych jako osoby cierpiące na przewlekłą chorobę nerek. Wartość GFR wynosi <60 ml/min/1,73 m2 u około połowy dorosłych w wieku >70 lat2,3.
Obecnie do oszacowania filtracji kłębuszkowej (eGFR – estimated glomerular filtration rate) rekomenduje się wykorzystanie wzorów Modification of Diet in Renal Disease Study Group (MDRD)4 lub Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration (CKD-EPI)5. Najstarszy wzór Cockcrofta-Gaulta, służący do obliczenia GFR, zaniża wynik u osób >70 r.ż. oraz nie jest przydatny u osób otyłych6. Wzór MDRD powoduje natomiast niedoszacowanie wartości w zakresie GFR 60-120 ml/min/1,73 m2. Najdokładniejszą metodą oceny GFR jest wykorzystanie wzoru CKD-EPI (zwłaszcza u pacjentów z GFR >60 ml/min/1,73 m2)7.
Wzory MDRD oraz CKD-EPI obejmują zmienną wieku w celu modelowania spadku wytwarzania kreatyniny (z powodu zmniejszenia masy mięśniowej) wraz z fizjologicznym starzeniem się. W związku z tym GFR będzie obniżał się wraz z wiekiem, chociaż stężenie k...
