Alergologia

Alergeny pokarmowe a zaostrzenie astmy

dr hab. n. med. Natalia Ukleja-Sokołowska, prof. UMK

Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Natalia Ukleja-Sokołowska, prof. UMK

Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych,

Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy,

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

ul. Ujejskiego 75, 85-168 Bydgoszcz

  • Swoiste i nieswoiste czynniki, które mogą powodować zaostrzenia astmy
  • Co wiemy na temat związku alergii pokarmowej i astmy oskrzelowej?
  • Najczęściej pojawiające się objawy i zmiany widoczne w badaniach diagnostycznych

Astma, podobnie jak alergia pokarmowa, należy do chorób atopowych i obie jednostki chorobowe mogą współistnieć u tego samego pacjenta. Choć nie ulega wątpliwości, że ekspozycja na alergeny wziewne, takie jak antygeny roztoczy kurzu domowego czy pyłki roślin, u osób uczulonych może prowadzić do zaostrzenia objawów astmy, to rola alergenów pokarmowych w tym kontekście pozostaje mniej jednoznaczna1.

W niniejszym artykule omówiono różne aspekty współwystępowania alergii pokarmowej i astmy, ze szczególnym uwzględnieniem kontrowersji dotyczących wpływu alergenów pokarmowych na przebieg astmy.

Najczęściej identyfikowane czynniki zaostrzające astmę oskrzelową

Rozpoznanie czynników wyzwalających objawy astmy jest kluczowe dla wtórnej prewencji środowiskowej. Czynniki powodujące zaostrzenia astmy ogólnie można podzielić na alergiczne i niealergiczne. Do alergenów zalicza się:

  • roztocze kurzu domowego
  • pleśnie
  • sierść zwierząt (zwłaszcza kotów)
  • alergeny karaluchów i gryzoni
  • pyłki roślinne i zarodniki pleśni występujące na zewnątrz2-4.

Ekspozycja na alergeny może prowadzić do zaostrzeń astmy, choć skuteczność działań eliminacyjnych, takich jak usuwanie roztoczy czy unikanie kontaktu ze zwierzętami, bywa ograniczona3,5. Ponadto istotne znaczenie mogą mieć alergeny karaluchów i myszy np. w środowiskach wysoko zurbanizowanych. Pyłki roślin i zewnętrzne pleśnie są odpowiedzialne za sezonowe zaostrzenia astmy6-8.

Do nieswoistych czynników wyzwalających należą:

  • infekcje wirusowe
  • palenie tytoniu (czynne i bierne)
  • zanieczyszczenia powietrza
  • zmiany pogodowe oraz ekspozycje zawodowe.

U dzieci dominującą przyczyną zaostrzeń są zakażenia wirusowe9-11. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko zaostrzeń, a wprowadzenie zakazów palenia wiązało się ze spadkiem hospitalizacji dzieci z astmą10. Zanieczyszczenia powietrza zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne (np. dym papierosowy, lotne związki organiczne) mają udokumentowany wpływ na częstość i nasilenie objawów astmatycznych11-13. Ekspozycja zawodowa może prowadzić do rozwoju astmy zawodowej lub nasilenia objawów już istniejącej choroby14.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Związek pomiędzy alergenami pokarmowymi a astmą oskrzelową

Astma i alergie pokarmowe to dwie choroby o złożonej etiopatogenezie, zależne od typu 2 odpowiedzi immunologicznej (T2). W ich rozwoju uczestniczą zarówno czynniki środowiskowe, [...]

Astma a zagrażająca życiu alergia pokarmowa

Vogel i wsp. stwierdzili, że u pacjentów zgłaszających się do izby przyjęć z powodu zaostrzenia astmy prawdopodobieństwo występowania alergii na co najmniej jeden składnik [...]

Podsumowanie

Astma i alergia pokarmowa mogą współwystępować u pacjenta. Alergeny pokarmowe rzadko powodują izolowane objawy ze strony układu oddechowego, choć u niektórych chorych mogą wystąpić [...]
Do góry