Ortopedia
Zamrożony bark – diagnostyka i leczenie
Konrad Reweda-Kwiatkowski1
lek. Krzysztof Kowalik2
prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski2
- Czynniki ryzyka wystąpienia zamrożonego barku
- Diagnostyka oparta na wywiadzie i badaniu przedmiotowym oraz zastosowanie badań obrazowych w celu wykluczenia innych patologii
- Metody leczenia nieoperacyjnego (m.in. farmakoterapia, akupunktura, fizjoterapia) oraz operacyjnego w przypadku nieskuteczności wcześniejszego postępowania
Zamrożony bark (inaczej: adhezyjne zapalenie torebki stawowej) jest schorzeniem o nieznanej etiologii, charakteryzującym się bolesnym ograniczeniem czynnego i biernego zakresu ruchu w stawie ramienno-łopatkowym1. Występuje u 2-5% populacji ogólnej, częściej u kobiet2. Pacjenci z tym schorzeniem doświadczają postępującej sztywności barku z towarzyszącym bólem zajętej okolicy, który nasila się w nocy, oraz ograniczeniem ruchomości, które w największym stopniu dotyczy rotacji zewnętrznej. Siła mięśniowa pozostaje niezmieniona3. Wyróżnia się postać pierwotną i wtórną adhezyjnego zapalenia torebki stawowej. Postać pierwotna występuje bez znanej przyczyny4. Często jest rozpoznawana ze współistniejącą cukrzycą typu 25. Postać wtórna rozwija się po urazach lub operacjach w obrębie barku, na skutek unieruchomienia oraz w związku z innymi chorobami, np. podczas leczenia nowotworu piersi. U pacjentów z zespołem ciasnoty podbarkowej, zapaleniem pochewki ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia lub uszkodzeniem ścięgien mięśni stożka rotatorów unieruchomienie i ból prowadzą do ograniczenia ruchomości, co skutkuje rozwojem postaci wtórnej zamrożonego barku4,6. Za czynniki ryzyka zamrożonego barku uznaje się również schorzenia tarczycy oraz chorobę Parkinsona7-9.
Wyróżnia się trzy fazy adhezyjnego zapalenia torebki stawowej:
- fazę zamrażania – trwa od 2 do 9 miesięcy; pacjenci odczuwają ból oraz postępujące ograniczenie zakresu ruchomości
- fazę zamrożenia – trwa od 4 do 12 miesięcy i charakteryzuje się zmniejszeniem dolegliwości bólowych z utrzymującym się ograniczeniem ruchomości w stawie ramiennym, szczególnie zgięcia, odwiedzenia, rotacji wewnętrznej i zewnętrznej
- fazę odmrażania – trwa od 5 do 26 miesięcy; w jej przebiegu obserwuje się poprawę zakresu ruchomości oraz ustąpienie dolegliwości bólowych6,10,11.