Onkologia

Kostniakomięsak – co powinien wiedzieć lekarz rodzinny

Konrad Reweda-Kwiatkowski1

dr n. med. Krzysztof Kowalik2

lek. Katarzyna Hetman3

prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski2

1Wydział Nauk o Zdrowiu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

2Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

3Oddział Onkologii Klinicznej, Zachodniopomorskie Centrum Onkologii w Szczecinie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Krzysztof Kowalik

Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej,

Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

ul. Piotra Skargi 9-11, 70-965 Szczecin

e-mail: krzysztof.kowalik.uro@gmail.com

  • Charakterystyka kostniakomięsaka – najczęstszego pierwotnego nowotworu kości
    • epidemiologia oraz czynniki ryzyka
    • typowe objawy kliniczne
    • aktualne możliwości leczenia i diagnostyki

Kostniakomięsak (mięsak kościopochodny, osteosarcoma) to najczęstszy pierwotny nowotwór lity kości. Wywodzi się z komórek mezenchymalnych, które wytwarzają osteoid. Wyjątkowo rzadko może powstać z tkanek miękkich1. Kostniakomięsak stanowi blisko 20% pierwotnych nowotworów kości. Szczyt zachorowania (około 75% przypadków) występuje u osób w młodym wieku, od 15 do 19 roku życia. Drugi szczyt zachorowania obserwuje się natomiast u osób w starszym wieku (między 60 a 75 rokiem życia), jak również po wcześniejszej radioterapii (średnio 17 lat od radioterapii). Ponadto mężczyźni chorują około 1,5 raza częściej niż kobiety2-5.

Kostniakomięsak najczęściej lokalizuje się w przynasadach kości długich kończyn. W większości przypadków nowotwór ten dotyczy okolicy kolana (około 50% przypadków) i kości biodrowej (10% przypadków)6-8. Kostniakomięsak zwykle daje przerzuty odległe do płuc, natomiast rzadko do węzłów chłonnych6.

Według klasyfikacji World Health Organization osteosarcoma można podzielić na nowotwory centralne, śródściennego przewodu kostnego i powierzchniowe, z licznymi podtypami w każdej grupie, w tym osteosarcoma konwencjonalne, osteo­sarcoma teleangiektatyczne, osteosarcoma paroste­alne, osteosarcoma okostnowe, osteosarcoma małokomórkowe, osteosarcoma o niskim stopniu złośliwości oraz osteo­sar­coma powierzchniowe o wysokim stopniu złośliwości. Najczęstszym typem kostniakomięsaka jest pojedynczy, wewnątrzszpikowy i niskodojrzały guz9. Pięcioletnie przeżycie po skojarzonym leczeniu chirurgicznym i chemioradioterapii sięga 60-70%10.

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka rozwoju kostniakomięsaka do tej pory nie zostały do końca wyjaśnione. Podejrzewa się, że powstawanie osteosarcoma koreluje z okresem skoku wzrostowego, kiedy kości wykazują wzmożony przyrost na długość. Stwierdzono większe ryzyko rozwoju tego nowotworu u osób wysokich.

Kolejnym czynnikiem wzrostu ryzyka rozwoju kostniakomięsaka jest przebyta chemioradioterapia. Wykazano, że średnio po 17 latach od radioterapii dochodzi do rozwoju wtórnego kostniakomięsaka2-5.

Współchorobowość również może zwiększać ryzyko rozwoju guza. Udokumentowano, że większym ryzykiem zachorowania na kostniakomięsaka są obciążone osoby chorujące na chorobę Pageta, dziedzicznego siatkówczaka, zespół Li-Frau­-
meniego, zespół Rothmunda-Thomsona oraz zespoły Blooma i Wernera11-13. Ponadto wykazano wysoką korelację między nosicielstwem genu Rb a rozwojem kostniakomięsaka14.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy kliniczne i diagnostyka

Typowymi objawami kostniakomięsaka są: ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości okolicznego stawu zajętej kości. Sporadycznie u pacjentów ze zmianami osteolitycznymi mogą wystąpić patologiczne złamania [...]

Klasyfikacja TNM dla kostniakomięsaka

Do klasyfikacji zaawansowania klinicznego kostniakomięsaka stosuje się czterostopniową skalę G (G1-G4) wskazującą na stopień złośliwości oraz klasyfikację TNM (tab. 1)9.<<<|Tabela 1>>> [...]

Aktualne możliwości leczenia

Podstawową metodą leczenia kostniakomięsaka jest radykalna resekcja chirurgiczna guza z szerokim marginesem zdrowych tkanek oraz blizną po biopsji. Aktualnie odstępuje się od [...]

Podsumowanie

Kostniakomięsak jest najczęstszym pierwotnym nowotworem kości u osób w wieku dojrzewania i u młodych dorosłych. Zwykle dotyczy kości długich i jest wysoce agresywnym nowotworem. Mimo znacznej [...]

Do góry