Ginekologia

Mięśniaki macicy – co każdy internista wiedzieć powinien

dr hab. n. med. Radosław B. Maksym

I Klinika Położnictwa i Ginekologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

EvaClinic, Centrum Leczenia Mięśniaków i Endometriozy w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Radosław Maksym

I Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP

ul Żelazna 90, 01-004 Warszawa

e-mail: rmaksym@cmkp.edu.pl

  • Główne objawy mięśniaków macicy i wskazania do terapii
  • Metody postępowania: leczenie operacyjne oraz techniki małoinwazyjne i farmakoterapia – jak zdecydować o właściwym sposobie działania u danej pacjentki
  • Skuteczność leczenia i ryzyko powikłań

Mięśniaki macicy to najczęstsze nowotwory – dotykają ok. 40% kobiet w wieku prokreacyjnym. Częstość występowania mięśniaków zasadniczo rośnie z wiekiem pacjentki, a przebycie ciąży wpływa na ich rozwój. Mięśniaki, wpływając na strukturę i funkcję macicy, mogą powodować obfite krwawienia, ból, objawy uciskowe oraz są czynnikiem wywołującym niepłodność i poronienia. Obserwowane w krajach wysokorozwiniętych zmiany kulturowe prowadzą do przesuwania planów starania się o potomstwo, a mięśniaki stają się istotnym problemem zdrowia prokreacyjnego. Zarówno bardzo duże rozpowszechnienie mięśniaków, jak i ich łagodny charakter onkologiczny oraz niejednokrotnie kliniczny sprawiają, że leczenie rezerwuje się dla kobiet z objawami i indywidualizuje jego metody według potrzeb i oczekiwań pacjentek. Znajomość patogenezy mięśniaków jest podstawą do zaproponowania strategii prewencji pierwotnej i wtórnej. W ustaleniu postępowania niejednokrotnie pomagają badania obrazowe, które pozwalają ocenić ryzyko onkologiczne, określić liczbę, rozmiar, usytuowanie i unaczynienie mięśniaków oraz sklasyfikować je w systemie International Federation of Gynecology and Obstetrics (FIGO) oraz w skali Funakiego. Pacjentkom w wieku rozrodczym należy zaproponować skuteczne metody terapeutyczne, które pozwalają na zachowanie i poprawę czynności narządu płciowego. Metody zachowawcze różnią się między sobą inwazyjnością i skutecznością. Poza miomektomią stosowane są metody małoinwazyjne, takie jak embolizacja radiologiczna, ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RFA – radiofrequency ablation) oraz ultra­dźwiękowa termoablacja mięśniaków (HIFU – high intensity focused ultrasound). Ostatnia z nich może być wykonana po podaniu doustnych leków przeciwbólowych, bez nacięcia skóry. Zastosowanie zogniskowanej wiązki ultradźwięków o wysokiej energii pozwala na zdalne podgrzanie mięśniaka i jego koagulację u wybranych pacjentek. Wszystkie metody zachowawcze wiążą się z ryzykiem nieskuteczności oraz nawrotu mięśniaków. W związku z tym dla wielu chorych, szczególnie z licznymi mięśniakami, współistniejącymi schorzeniami ginekologicznymi i po zakończeniu planów prokreacyjnych, nadal najlepszym wyjściem jest leczenie radykalne. Wycięcie macicy w laparoskopii pozwala na bezpieczne i skuteczne opanowanie objawów, uniknięcie ryzyka nawrotu oraz jednoczesne leczenie innych schorzeń, takich jak adenomioza. Znajomość potrzeb i oczekiwań pacjentki oraz możliwości współczesnej terapii pozwala dobrać najodpowiedniejszą metodę leczenia, która zapewnia jednocześnie skuteczność i bezpieczeństwo.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiopatogeneza i epidemiologia mięśniaków macicy

Mięśniaki macicy to najczęstsze nowotwory łagodne u człowieka. Wywodzą się z miometrium i powstają w wyniku monoklonalnego rozrostu komórek. Rosną powoli, nie naciekając inwazyjnie okolicznych [...]

Wzrost znaczenia mięśniaków macicy w prokreacji

Wzrost znaczenia mięśniaków wynika z nakładania się dwóch niezależnych trendów, których efektem jest coraz większa chorobowość. Z jednej strony częstość występowania rośnie u nieródek [...]

Klasyczne radykalne metody terapii mięśniaków

Łagodny onkologicznie charakter mięśniaków sprawia, że celem leczenia jest poprawa jakości życia (QoL – quality of life) i płodności. Jedynie okazjonalnie objawy są [...]

Oszczędzające operacyjne leczenie mięśniaków

Jak wskazano powyżej, rośnie grupa pacjentek pragnących zachować macicę, dla których utrzymanie lub poprawa jej funkcji ma niebagatelne znaczenie. Poza klasycznymi [...]

Porównanie efektów i wpływ na wyniki położnicze

Jak dotąd nie przeprowadzono badań z randomizacją, które pozwoliłyby na rzetelne porównanie skuteczności i bezpieczeństwa różnych metod leczenia. Zwykle wyniki dotyczą nieporównywalnych grup [...]

Leczenie farmakologiczne mięśniaków macicy

W farmakoterapii wykorzystuje się substancje z wielu grup, które poprzez wpływ na mięśniaka mają powodować jego zmniejszenie lub zahamowanie wzrostu i prowadzić do redukcji [...]

Podsumowanie

Nowoczesna ginekologia dysponuje wieloma metodami leczenia mięśniaków. Wiele spośród nich pozwala na zachowanie macicy i poprawia szansę na zajście w ciążę i poród, jeżeli [...]
Do góry