Ginekologia
Mięśniaki macicy – co każdy internista wiedzieć powinien
dr hab. n. med. Radosław B. Maksym
- Główne objawy mięśniaków macicy i wskazania do terapii
- Metody postępowania: leczenie operacyjne oraz techniki małoinwazyjne i farmakoterapia – jak zdecydować o właściwym sposobie działania u danej pacjentki
- Skuteczność leczenia i ryzyko powikłań
Mięśniaki macicy to najczęstsze nowotwory – dotykają ok. 40% kobiet w wieku prokreacyjnym. Częstość występowania mięśniaków zasadniczo rośnie z wiekiem pacjentki, a przebycie ciąży wpływa na ich rozwój. Mięśniaki, wpływając na strukturę i funkcję macicy, mogą powodować obfite krwawienia, ból, objawy uciskowe oraz są czynnikiem wywołującym niepłodność i poronienia. Obserwowane w krajach wysokorozwiniętych zmiany kulturowe prowadzą do przesuwania planów starania się o potomstwo, a mięśniaki stają się istotnym problemem zdrowia prokreacyjnego. Zarówno bardzo duże rozpowszechnienie mięśniaków, jak i ich łagodny charakter onkologiczny oraz niejednokrotnie kliniczny sprawiają, że leczenie rezerwuje się dla kobiet z objawami i indywidualizuje jego metody według potrzeb i oczekiwań pacjentek. Znajomość patogenezy mięśniaków jest podstawą do zaproponowania strategii prewencji pierwotnej i wtórnej. W ustaleniu postępowania niejednokrotnie pomagają badania obrazowe, które pozwalają ocenić ryzyko onkologiczne, określić liczbę, rozmiar, usytuowanie i unaczynienie mięśniaków oraz sklasyfikować je w systemie International Federation of Gynecology and Obstetrics (FIGO) oraz w skali Funakiego. Pacjentkom w wieku rozrodczym należy zaproponować skuteczne metody terapeutyczne, które pozwalają na zachowanie i poprawę czynności narządu płciowego. Metody zachowawcze różnią się między sobą inwazyjnością i skutecznością. Poza miomektomią stosowane są metody małoinwazyjne, takie jak embolizacja radiologiczna, ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RFA – radiofrequency ablation) oraz ultradźwiękowa termoablacja mięśniaków (HIFU – high intensity focused ultrasound). Ostatnia z nich może być wykonana po podaniu doustnych leków przeciwbólowych, bez nacięcia skóry. Zastosowanie zogniskowanej wiązki ultradźwięków o wysokiej energii pozwala na zdalne podgrzanie mięśniaka i jego koagulację u wybranych pacjentek. Wszystkie metody zachowawcze wiążą się z ryzykiem nieskuteczności oraz nawrotu mięśniaków. W związku z tym dla wielu chorych, szczególnie z licznymi mięśniakami, współistniejącymi schorzeniami ginekologicznymi i po zakończeniu planów prokreacyjnych, nadal najlepszym wyjściem jest leczenie radykalne. Wycięcie macicy w laparoskopii pozwala na bezpieczne i skuteczne opanowanie objawów, uniknięcie ryzyka nawrotu oraz jednoczesne leczenie innych schorzeń, takich jak adenomioza. Znajomość potrzeb i oczekiwań pacjentki oraz możliwości współczesnej terapii pozwala dobrać najodpowiedniejszą metodę leczenia, która zapewnia jednocześnie skuteczność i bezpieczeństwo.