Mikrokrążenie stanowi podstawową część sieci naczyniowej organizmu i obejmuje tętniczki, naczynia włosowate (pętle kapilarne), żyłki, zespolenia tętniczo-żylne, a także początkowe naczynia limfatyczne. Zadania mikrokrążenia są szerokie i złożone. Odgrywa ono ważną rolę w homeostazie płynów, termoregulacji, procesach metabolicznych i utrzy­maniu wymiany komórkowej pomiędzy krwią i tkankami. Naczynia mikrokrążenia biorą udział w regulacji obwodowego oporu naczyniowego, pojemności naczyniowej, ciśnienia krwi oraz są odpowiedzialne za kontrolę przepływu krwi do tkanek i narządów organizmu oraz w ich obrębie¹. Zaburzenia struktury i funkcji mikrokrążenia występują w wielu chorobach, w tym reumatycznych.

Badanie kapilaroskopowe pozwala na przyżyciową ocenę mikrokrążenia na podstawie mikroskopowej oceny naczyń wału paznokciowego palców rąk. Unaczynienie skóry właściwej składa się z dwóch głównych splotów:

• powierzchownego splotu brodawkowatego, który znajduje się w skórze brodawkowatej
• większego splotu siateczkowatego zlokalizowanego powyżej połączenia skóry właściwej i tkanki podskórnej.

W splocie brodawkowatym powierzchniownym znajdują się naczynia włosowate wychodzące z szeregu tętniczek, tworzące pętle przechodzące w sąsiadujące żyłki². W skórze wału paznokciowego pętle naczyń włosowatych są ułożone równolegle do skóry, co pozwala na ich ocenę przy użyciu narzędzi powiększających: dermatoskopu lub kapilaroskopu.

Badanie kapilaroskopowe wału paznokciowego umożliwia morfologiczną i czynnościową ocenę mikrokrążenia obwodowego. Kapilaroskopia jest badaniem nieinwazyjnym, wystandaryzowanym oraz łatwo dostępnym. Postęp w badaniu kapilaroskopowym w ostatnich dwóch dekadach jest powiązany z poprawą dostępności do wideokapilaroskopów, zmniejszeniem ich wielkości i ceny (mikroskopy USB), a także zastosowaniem oprogramowania umożliwiającego zapis oraz analizę obrazów. Opracowane przez ekspertów European Alliance of Associations for Rheumatology (EULAR) metody jakościowej i półilościowej oceny mikrokrążenia w badaniu kapilaroskopowym wału paznokciowego są pomocne do opisywania, obserwacji i porównywania zmian w mikrokrążeniu w chorobach reumatycznych^3-7 (tab. 1).

Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami badanie kapilaroskopowe powinno być przeprowadzone z użyciem wideokapilaroskopu wyposażonego w światło zimne i pozwalającego na ocenę mikrokrążenia w powiększeniu 200 razy. Odpowiednie programy komputerowe powin...