Guzy tarczycy, stwierdzane w badaniu ultrasonograficznym u około połowy populacji, to w 95% zmiany łagodne, które najczęściej nie wywołują objawów i wymagają jedynie obserwacji. Z uwagi na ryzyko onkologiczne podstawowe znaczenie ma jednak określenie, które z nich powinny być poddane badaniu cytologicznemu i leczeniu.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wdrożyć pierwsze kroki w diagnostyce guza tarczycy

• rozpoznać sytuację wymagającą pilnego skierowania chorego do innych specjalistów (endokrynologa, chirurga onkologa, laryngologa)

• kontynuować obserwację, leczenie guzów tarczycy zlecone przez endokrynologa

Guz tarczycy często jest źródłem niepokoju pacjenta. Znajomość zasad wstępnej oceny i monitorowania tych zmian pomaga skutecznie wyodrębnić spośród zdecydowanej większości zmian niewymagających interwencji nieliczne, które zagrażają zdrowiu i stanowią wskazanie do pilnej diagnostyki oraz leczenia. Dostępne opcje terapeutyczne, w tym leczenie operacyjne, terapia jodem promieniotwórczym, a niekiedy L-tyroksyną czy etanolem podawanym drogą przezskórnych wstrzyknięć, pozwalają na optymalizację postępowania w zależności od sytuacji klinicznej.

Definicje

Guz tarczycy to zmiana wyczuwalna palpacyjnie na szyi, będąca najczęściej wynikiem ogniskowego rozrostu komórek tarczycy, zmian zwyrodnieniowych i włóknienia.

Ultrasonograficznie guzowi tarczycy odpowiada zmiana ogniskowa wyróżniająca się z otaczającego ją miąższu tarczycy odmienną echogenicznością lub echostrukturą, uwidoczniona w co najmniej dwóch prostopadłych przekrojach.

Histologicznie guzy tarczycy to heterogenna grupa, w której stwierdza się:

1. zmiany nowotworopodobne, w tym:

• guzy hiperplastyczne (stanowiące 85% łagodnych guzów tarczycy)
• torbiele
• ogniska zapalenia
• rozrost pooperacyjny, po napromienianiu

2. gruczolaki pęcherzykowe (stanowiące do 15% łagodnych guzów tarczycy) i guzy pokrewne

3. raki tarczycy (brodawkowaty, pęcherzykowy, rdzeniasty, niskozróżnicowany, anaplastyczny)

4. inne nowotwory tarczycy (w tym chłoniak, szpiczak, potworniak, przerzuty, głównie raka nerki, płuc, sutka, przewodu pokarmowego, czerniaka).¹

Wole guzowate (guzkową chorobę tarczycy) rozpoznaje się w przypadku stwierdzenia, niezależnie od wielkości i stanu czynnościowego tarczycy:

• palpacyjnie: co najmniej jednego guza tarczycy lub
• ultrasonograficznie: co najmniej jednej zmiany ogniskowej o średnicy >1 cm

po wykluczeniu nowotworu złośliwego (na podstawie wyniku biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej i oznaczenia stężenia kalcytoniny).2