Statyny nadal zajmują niezagrożoną pozycję lidera wśród leków stosowanych w terapii zaburzeń lipidowych (hipercholesterolemii, hiperlipidemii mieszanej) oraz w profilaktyce pierwotnej i wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych. Największe korzyści z prewencji pierwotnej odnoszą pacjenci z grupy bardzo dużego i dużego ryzyka. Niemniej tematem do dyskusji pozostaje kwestia, kiedy rozpocząć farmakoterapię statyną u chorych obciążonych mniejszym ryzykiem.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuacje wymagające zastosowania statyny w prewencji pierwotnej

• rozpoznać sytuacje, w których ze względu na wiek pacjenta nie ma potrzeby stosowania statyny w prewencji pierwotnej

• rozpoznać sytuacje, w których zastosowanie statyny w prewencji pierwotnej będzie się wiązać z większym ryzykiem niż korzyściami

Statyny (inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A [HMG-CoA]) to obecnie jedne z najczęściej stosowanych leków na świecie.¹ Wprowadzenie ich pod koniec lat 80. ubiegłego wieku zrewolucjonizowało terapię hipolipemizującą i dokonało przełomu w kardiologii. O wysokiej pozycji statyn zadecydowała ich skuteczność (redukcja śmiertelności całkowitej, zgonów sercowo-naczyniowych, incydentów wieńcowych, mózgowych) oraz stosunkowo rzadko występujące działania niepożądane.^2-4 Ponadto udowodniono, że leki te opóźniają progresję zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, a nawet mogą powodować ich regresję.^5-7 Działanie statyn daleko wykracza poza redukcję stężenia cholesterolu. Leki z tej grupy stabilizują blaszkę miażdżycową, poprawiają czynność śródbłonka, działają antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo i profibrynolitycznie.⁸

Mimo tak różnorodnego działania główny „efekt statynowy” – poprawa rokowania – zależy od stopnia redukcji stężenia cholesterolu frakcji LDL (LDL-C).⁹ Należy również podkreślić, że im wyższe ryzyko sercowo-naczyniowe (S-N), tym korzyści ze stosowania statyn są większe.

Charakterystyka statyn

Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępnych jest 7 statyn: lowastatyna, prawastatyna, symwastatyna, fluwastatyna, atorwastatyna, pitawastyna i rozuwastatyna. Dwie ostatnie wprowadzono do lecznictwa w 2003 r., przy czym pitawastatyna jest dostępna w Japonii, Korei i Indiach, a rozuwastatyna w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Efekt hipolipemizujący zależy od rodzaju i dawki statyny (tab. 1). Najsilniej działa rozuwastatyna, a następne w kolejności są atorwastatyna i symwastatyna. Jeszcze do niedawna stosowano symwastatynę w dobowej dawce 80 mg. Bardzo niepokojące wyni...