Przegląd badań
Miejsce leków antyangiogennych w terapii niedrobnokomórkowego raka płuca
Lek. Paulina Terlecka
Prof. dr hab. med. Paweł Krawczyk
Prof. dr hab. med. Janusz Milanowski
Możliwość zastosowania terapii antyangiogennej jest szczególnie istotna u chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP), u których doszło do szybkiej progresji po zastosowaniu standardowej chemioterapii I linii. Wysoki stopień złośliwości, agresywny przebieg i złe rokowanie w momencie postawienia diagnozy związane są zwykle ze znacznie nasiloną angiogenezą. Zahamowanie procesu tworzenia nowych naczyń krwionośnych może zmniejszyć wymiary guza i ograniczyć progresję choroby. Celem tej pracy jest przegląd i analiza badań oceniających skuteczność dostępnych leków antyangiogennych u chorych na NDRP.
Główną rolę w procesie angiogenezy przypisuje się czynnikowi wzrostu śródbłonka naczyń (Vascular Endothelial Growth Factor, VEGF). Do innych czynników proangiogennych zaliczamy:
- płytkopochodny czynnik wzrostu (Platelet-Derived Growth Factor, PDGRF),
- czynnik wzrostu fibroblastów (Fibroblast Growth Factor, FGF),
- angiogeninę,
- angiopoetynę.[1]
Najsilniejszym czynnikiem proangiogennym jest VEGF-A. Udowodniono, że zahamowanie jego aktywności ogranicza wzrost guza.[1-3] Do rodziny receptorów mających powinowactwo do VEGF-A zaliczamy: VEGFR-1, VEGFR-2 i VEGFR-3 (Vascular Endothelial Growth Factor Receptor-1-3). Po aktywacji odpowiednie receptory ulegają dimeryzacji i aktywują wewnątrzkomórkowe białkowe kinazy tyrozynowe, co warunkuje dalszy przebieg angiogenezy. Obserwowany zwiększony poziom VEGF w większości typów nowotworów u ludzi wiązany jest z wyższym ryzykiem nawrotu choroby, tworzenia przerzutów i wczesnego zgonu.[3] Obecnie możliwe jest kontrolowanie neoangiogenezy nowotworowej przez blokadę szlaku VEGF m.in. za pomocą przeciwciał monoklonalnych anty-VEGF (bewacyzumab) lub anty-VEGFR (ramucyrumab) lub przez zastosowanie inhibitorów receptorowych kinaz tyrozynowych komórek śródbłonka naczyń (np. nintedanib, aksytynib).
Przeciwciała monoklonalne anty-VEGF i anty-VEGFR – bewacyzumab i ramucyrumab
Bewacyzumab to monoklonalne przeciwciało skierowane przeciwko VEGF-A, hamujące wiązanie tego czynnika z receptorami VEGFR-1 i VEGFR-2 na powierzchni komórek śródbłonka. Według zaleceń ESMO z 2017 roku (European Society for Medical Oncology), bewacyzumab można stosować w leczeniu niepłaskonabłonkowego NDRP w I linii leczenia u chorych z mutacją EGFR w połączeniu z erlotynibem, a także w I linii leczenia w połączeniu z chemioterapią u chorych bez mutacji genu EGFR oraz w terapii podtrzymującej.[4]
W badaniu III fazy (E4599) porównywano działanie bewacyzumabu w dawce 15 mg/kg m.c. w połączeniu z karboplatyną i paklitakselem (KP) z samą chemioterapią. Zrekrutowano 878 chorych na NDRP w stopniu IIIB i IV nieleczonych wcześniej farmakologicznie...
