Pacjenci po zakończonym leczeniu (1-5 lat)

Ryzyko wznowy choroby nowotworowej do 5 lat od zakończenia leczenia jest najwyższe. Z tego powodu powinien być zachowany reżim wizyt kontrolnych. Nie ma wskazań do rezygnacji z obrazowych badań kontrolnych, gdyż mogłoby to skutkować opóźnieniem w wykryciu wznowy choroby nowotworowej. Schemat badań kontrolnych powinien być zgodny z ustaloną ścieżką terapeutyczną i terminami ujętymi w zaleceniach. Zaleca się uprzedni kontakt telefoniczny lub mailowy. Wizyty kontrolne zostają umówione tylko po wykluczeniu ryzyka. Pacjent powinien poddać się procedurom epidemiologicznym i przejść przez śluzę (wejścia do szpitali wydzielone przez specjalne kontenery lub namioty przed szpitalami). W przypadku podejrzenia jakiegokolwiek ryzyka infekcji SARS-CoV-2 zaleca się telekonsultację.

Pacjenci po zakończonym leczeniu (powyżej 5 lat)

Ryzyko wznowy choroby nowotworowej maleje wraz z czasem, który upłynął od zakończenia leczenia. W przypadku gdy upłynęło od niego ponad 5 lat, chorym zaleca się kontakt telefoniczny i mailowy. Przy kontakcie osobistym w rejestracji pacjent powinien poddać się procedurom epidemiologicznym i przejść przez śluzę. Badania kontrolne w dłuższym okresie po zakończeniu leczenia nowotworów obecnie powinny być realizowane poza ośrodkami onkologicznymi, najlepiej w miejscu zamieszkania, i oceniane oraz konsultowane w ramach teleporady.

Zalecenia dotyczące systemowego leczenia przeciwnowotworowego

Modyfikacja postępowania terapeutycznego powinna być zróżnicowana w zależności od tego, czy leczenie ma charakter radykalny, czy paliatywny. Należy bezwzględnie dążyć do utrzymania rekomendowanej intensywności leczenia o założeniu radykalnym. W przypadku gdy nie ma możliwości leczenia pacjenta w wyznaczonym wcześniej ośrodku, należy go przekazać do innego, funkcjonalnego ośrodka onkologicznego w danym województwie.

Leczenie przedoperacyjne

Decyzja o rozpoczęciu leczenia przedoperacyjnego jest podejmowana przez wielodyscyplinarne konsylium. Ustala się na nim także termin operacji. Postępowanie to nie powinno być przedłużane. W przypadku chorych poddawanych chemioterapii przedoperacyjnej, gdy termin ustalonego zabiegu operacyjnego wydłuży się o wiele tygodni, możliwe jest podanie dodatkowych 1-2 cykli chemioterapii, pod warunkiem że nie ma przeciwwskazań (dotychczasowa tolerancja, kumulacja toksyczności) do takiego leczenia.

Leczenie pooperacyjne

Rozpoczęcie systemowego leczenia uzupełniającego może być w większości przypadków odroczone i podjęte do 3 miesięcy od zabiegu. Wyjątkiem są chorzy należący do grupy bardzo wysokiego ryzyka nawrotu (np. znaczne miejscowe zaawansowanie, potrójnie ujemny rak piersi). W uzasadnionych sytuacjach klinicznych leczenie uzupełniające może być zastąpione ścisłą obserwacją.

Leczenie o założeniu paliatywnym

W obecnej sytuacji i ze względu na to, że nie da się przewidzieć, jak długo potrwa pandemia COVID-19 i jaki będzie jej zasięg, PTOK proponuje u chorych leczonych paliatywnie rozwiązania przedstawione w tabeli 1.

Tabela 1. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (PTOK) dotyczące chorych leczonych paliatywnie

Gorączka neutropeniczna w przebiegu leczenia przeciwnowotworowego

W przebiegu leczenia przeciwnowotworowego często dochodzi do powikłania w postaci gorączki neutropenicznej. Chorzy z podwyższoną temperaturą ciała budzą niepokój, ponieważ mogą chorować na COVID-19. Niezbędna jest izolacja takich osób oraz poddanie ich dalszej diagnostyce¹². W celu maksymalnego ograniczenia występowania gorączki neutropenicznej u chorych poddanych chemioterapii w obecnej sytuacji epidemiologicznej zaleca się profilaktyczne podawanie czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów (G-CSF – granulocyte-colony stimulating factor), nie tylko w grupie wysokiego, lecz także średniego ryzyka wystąpienia tego powikłania.

Wytyczne europejskie

Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO – European Society for Medical Oncology)¹³ rekomenduje ponowne rozważenie stosunku korzyści do ryzyka leczenia nowotworów oraz wyróżnienie 2 grup chorych:

• tych, którzy ukończyli leczenie lub są poza terapią (off therapy)
• będących w trakcie leczenia.

Wszystkich chorych należy poinformować o konieczności unikania zatłoczonych miejsc, obowiązku noszenia środków ochrony osobistej podczas wizyty w szpitalu, prawidłowym myciu rąk zgodnie z zaleceniami WHO oraz zalecić możliwą izolację społeczną.