Wraz z postępem medycznym, w tym w samej onkologii, badacze zwracają coraz większą uwagę na funkcjonowanie pacjenta po zakończonym leczeniu. Jedną ze sfer, która stała się nowym tematem do badań i dyskusji ekspertów, jest funkcjonowanie seksualne chorych z rakiem piersi.

Specjaliści dowodzą, że promocja psychoedukacji na temat zaburzeń psychoseksuologicznych u pacjentek z rakiem piersi wynikających z traumatycznych przeżyć związanych z zachorowaniem, zmianami zachodzącymi w ciele w wyniku procesu leczenia, wtórnych zaburzeń psychologicznych dotyczących postrzegania obrazu własnego ciała jest ważna w poprawie jakości życia (QoL – quality of life), w tym jego sfery seksualnej.

Już od starożytności piersi są postrzegane, zarówno kulturowo, jak i społecznie, jako immanentna część kobiecej tożsamości, macierzyństwa, atrakcyjności i seksualności. W związku z tym ich utrata wiąże się nie tylko ze zmianami fizykalnymi i funkcjonalnymi ciała, lecz także kryzysem psychologicznym prowadzącym do zaburzeń depresyjnych, lękowych, izolacji społecznej, obniżonej samooceny oraz poczucia własnej wartości, a w konsekwencji kryzysu kobiecości, czyli rozumienia tego, co oznacza dla chorej bycie kobietą¹.

Celem autora niniejszego artykułu jest ramowe opisanie przyczyn oraz konsekwencji zaburzeń seksuologicznych po chorobie nowotworowej piersi oraz wskazania zarówno dla specjalistów w dziedzinie onkologii, jak i pacjentek z nowotworem piersi, w jaki sposób lepiej zrozumieć trudności w życiu intymnym po chorobie oraz jakie są dostępne metody wsparcia.

Podłoże trudności psychoseksuologicznych u kobiet po przebytym nowotworze piersi

Pod względem aktywności seksualnej piersi przede wszystkim sygnalizują, na którym etapie pobudzenia seksualnego w trakcie kontaktu intymnego jest kobieta. Z tego powodu ich utrata wiąże się z kryzysem w życiu seksualnym.

Przyczyn trudności związanych z powrotem do aktywności seksualnej po chorobie nowotworowej i z czerpania przyjemności z pożycia intymnego z partnerem jest wiele. Mogą one być zależne zarówno od czynników medycznych związanych z reakcją na chorobę, działań niepożądanych procesu leczenia (zmiany fizykalne, np. obustronna mastektomia), wtórnych do nowotworu zaburzeń seksuologicznych, chorób współistniejących, historii aktywności seksualnej pacjentki przed zachorowaniem oraz aktywności seksualnej w trakcie choroby, jak i zmiennych psychologicznych (predyspozycje osobowościowe do odczuwania stanów lęku czy depresji), społecznych (wsparcie ze strony bliskich) oraz socjodemograficznych (wiek, miejsce zamieszkania, aktywność zawodowa, status społeczny, status związku).