• Należy zabezpieczyć zaaspirowaną treść żołądkową do badań toksykologicznych (zwłaszcza w przypadku zatrucia grzybami).
• U młodszych dzieci płukanie wykonuje się w pozycji siedzącej na kolanach rodziców lub personelu medycznego. Ograniczenie ruchliwości dziecka można uzyskać, owijając dziecko chustą trójkątną lub podkładem płóciennym (unieruchomienie kończyn górnych i dolnych). Płukanie żołądka u starszych dzieci przeprowadza się w pozycji siedzącej lub w pozycji Trendelenburga (ciało uniesione kończynami dolnymi pod kątem 30° w stosunku do poziomu). Dzięki temu część przedodźwiernikowa żołądka ułożona jest ku górze, co utrudnia przechodzenie treści żołądkowej do jelita cienkiego.
• Przez sondę dożołądkową podaje się 0,45% roztwór NaCl (dopuszczalny jest 0,9% NaCl) o temperaturze ok. 37°C. Jednorazowo podaje się porcję o objętości 10 ml/kg masy ciała (większe objętości powodują rozdęcie żołądka i przechodzenie płynu przez odźwiernik). W przybliżeniu objętości te w zależności od wieku wynoszą:
– niemowlęta: 50-100 ml
– dzieci w wieku 2-5 lat: 100-150 ml
– dzieci w wieku 5-10 lat: 150-200 ml
– dzieci powyżej 10 r.ż.: 250 ml
Całkowita objętość płynów podana podczas płukania powinna wynosić około 50 ml/kg. Zabieg można również zakończyć w chwili uzyskania czystej treści żołądkowej. W przypadku zatrucia bezbarwną substancją toksyczną wskazane jest podanie do pierwszej porcji płynu 1 g węgla aktywowanego.
• Płyn do sondy podaje się strzykawką o objętości 50 ml. Po każdym podaniu odpowiedniej porcji powinno się go odciągać do uzyskania tej samej objętości za pomocą strzykawki lub drenażu (wykorzystanie zjawiska naczyń połączonych przez umieszczenie wylotu zgłębnika w naczyniu poniżej poziomu żołądka). Ważne jest zbilansowanie płynów podanych i odzyskanych w celu zapobiegania zaburzeniom wodno-elektrolitowym, zwłaszcza u małych dzieci. W celu całkowitego usunięcia treści żołądka w czasie płukania powinniśmy kilkukrotnie przesunąć końcówkę sondy.
• Po zakończeniu płukania można podać przez sondę węgiel aktywowany w dawce 0,5-1 g/kg masy ciała (maksymalnie 60 g). W tym celu należy przygotować roztwór 50 g węgla aktywowanego w 400 ml wody destylowanej, a następnie roztwór podać za pomocą strzykawki w objętości 5-10 ml/kg masy ciała.
Przeciwwskazania do płukania żołądka
Wśród przeciwwskazań do płukania żołądka znajdują się:
• Zatrucie zasadowymi lub kwaśnymi substancjami żrącymi (ryzyko perforacji przewodu pokarmowego, sprowokowanie wymiotów i ponowny kontakt błony śluzowej przełyku z substancją żrącą oraz ryzyko aspiracji do dróg oddechowych)
• Ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego (skazy krwotoczne osoczowe lub płytkowe)
• Choroby przełyku i żołądka (np. żylaki przełyku, owrzodzenia), stany po zabiegach operacyjnych górnego odcinka przewodu pokarmowego
• Przypadki chorych nieprzytomnych, pobudzonych, z zaburzeniami świadomości, niewspółpracujących
• Zatrucie truciznami lotnymi, węglowodorami, detergentami z uwagi na duże ryzyko zachłyśnięcia (konieczna współpraca z anestezjologiem).
W sytuacjach wymienionych w dwóch ostatnich punktach płukanie żołądka jest dozwolone po wcześniejszej intubacji chorego rurką dotchawiczą z mankietem uszczelniającym.
Powikłania płukania żołądka
Do powikłań płukania żołądka należą: