Elementy postępowania – kto i kiedy?
Zakres postępowania u chorego z PChN zależy od etapu choroby. Wykonywanie badań przesiewowych pozwalających na wczesną identyfikację chorych z grupy zwiększonego ryzyka oraz realizacja postępowania mogącego przez modyfikację tych czynników ryzyka, na które można wpływać w prosty sposób, oddalić rozwój PChN – należy do pediatry pierwszego kontaktu. Szczegółowe rozpoznanie zarówno choroby podstawowej, jak i schorzeń współistniejących, farmakologiczne leczenie zachowawcze i terapia nerkozastępcza – są domeną specjalisty nefrologa. Ogólne zasady przedstawiono na rycinie.9 W tabeli 5 wymieniono objawy sugerujące rozpoznanie PChN i proste badania przesiewowe, które mogą taki związek potwierdzić.10 Czynniki związane z PChN, które można modyfikować zaleceniami dietetycznymi lub zmianą trybu życia, to zaburzenia lipidowe i nadciśnienie, większość przypadków wymaga jednak farmakoterapii. Zasady leczenia zachowawczego przedstawiono w tabeli 6. Dodatkowymi elementami leczenia farmakologicznego PChN jest leczenie niedokrwistości środkami stylumulącymi erytropozezę (m.in. erytropoetyną) oraz niskorosłości hormonem wzrostu w 11,12
Skierowanie chorego z PChN do nefrologa powinno nastąpić po rozpoznaniu choroby, tj. albo kiedy rozpoznajemy strukturalną anomalię, albo czynnościowe zaburzenia układu moczowego (z lub bez obniżenia GFR), bądź przy utrzymywaniu się eGFR <60 ml/min/1,73 m2 ponad 3 miesiące. Opóźnienie tej decyzji może doprowadzić do rozwoju powikłań,13 m.in. na skutek niedostępności swoistych programów terapeutycznych dla pediatry pierwszego kontaktu.
Podsumowanie
U chorych z przewlekłą niewydolnością nerek występuje wiele objawów i schorzeń towarzyszących. Nasilenie objawów jest proporcjonalne do zakresu upośledzenia filtracji kłębuszkowej, choć nie jest równo rozłożone między poszczególnymi układami i narządami. Leczenie zachowawcze jest wieloskładnikowe i ukierunkowane na spowalnianie postępu poszczególnych powikłań wielonarządowych, a jako całość – na spowolnienie postępu choroby.
Udział pediatry pierwszego kontaktu w opiece nad chorym z przewlekłą chorobą nerek jest istotny na etapie:
- wstępnego podejrzenia choroby i wykonania badań przesiewowych
- skierowania do nefrologa
- realizacji (w porozumieniu ze specjalistą) wybranych elementów leczenia
Pozostałe elementy leczenia są domeną specjalisty.