Wprowadzenie

Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest stanem chorobowym wywołanym pojawieniem się w drogach moczowych i/lub w nerkach drobnoustrojów. W zdrowym organizmie układ moczowy jest jałowy, jedynie w dalszym odcinku cewki moczowej stwierdza się okresowo obecność bakterii, które kolonizują tę okolicę. ZUM obejmuje szeroki wachlarz stanów chorobowych o różnym przebiegu klinicznym, zależnym od wieku dziecka, zdolności jego mechanizmów obronnych oraz wirulencji wywołującego go patogenu. W większości przypadków rokowanie w ZUM jest dobre. Jednak u części dzieci, zwłaszcza przy współistniejącej wrodzonej patologii układu moczowego, może rozwinąć się nadciśnienie tętnicze i przewlekła choroba nerek (PChN). Odległym następstwem u dziewczynek mogą być powikłania w okresie ciąży. Jak najwcześniejsze rozpoznanie ZUM i czynników usposabiających do jego wystąpienia jest zatem niezmiernie ważne.

W  ostatnim dziesięcioleciu poglądy dotyczące rozpoznawania i leczenia ZUM, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci, istotnie się zmieniły, w porównaniu z wcześniejszymi zaleceniami w tym zakresie. Starszy model postępowania rekomendował m.in. częstsze wykonywanie inwazyjnych badań diagnostycznych, takich jak cystouretrografia mikcyjna (CUM), co miało na celu zidentyfikowanie możliwie wszystkich dzieci z odpływami pęcherzowo-moczowodowymi (OPM). W 2007, 2011 i 2012 roku opublikowano nowe zalecenia dotyczące postępowania z dziećmi z podejrzeniem ZUM, opracowane odpowiednio przez National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) w Wielkiej Brytanii, The American Academy of Pediatrics (AAP) i Włoskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej.

Epidemiologia

Zakażenia układu moczowego u dzieci znajdują się na drugim miejscu pod względem częstości występowania po zakażeniach układu oddechowego, są najczęściej występującymi zakażeniami bakteryjnymi (5-10%). Częstość zachorowania na ZUM zależy od wieku i...

Etiopatogeneza

Etiologia zakażeń układu moczowego

Zakażenia układu moczowego u dzieci wywołane są najczęściej przez pałeczkę okrężnicy (Escherichia coli), która jest przyczyną 80-90% przypadków pierwszego zachorowania. U chłopców powyżej 6 miesiąca życia około 30% ZUM wywołanych jest przez Proteu...

Patogeneza zakażeń układu moczowego

O rozwoju ZUM decydują przede wszystkim anatomiczny i czynnościowy stan dróg wyprowadzających mocz oraz wzajemne interakcje między patogenem a układem immunologicznym gospodarza. Swobodny spływ moczu do pęcherza moczowego i jego całkowite opróżnie...