Definicja

Zapalenie płuc jest ostrą chorobą zapalną miąższu płucnego i tkanki śródmiąższowej, którą klinicznie najczęściej charakteryzuje gorączka, kaszel, przyspieszenie oddechu oraz stwierdzany w badaniu przedmiotowym i/lub radiologicznym naciek zapalny.

Według Pediatric Infectious Diseases Society (PIDS) oraz Infectious Diseases Society of America (IDSA) pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP) definiuje się jako objawy kliniczne zapalenia płuc u uprzednio zdrowego dziecka wywołane zakażeniem nabytym poza szpitalem. Wprowadzone jest też pojęcie niepowikłanego zapalenia płuc – jest to odoskrzelowe zapalenie płuc obejmujące drogi oddechowe i przyległą tkankę śródmiąższową oraz płatowe zapalenie płuc z zajęciem jednego płata.¹

Epidemiologia

Częstość zapaleń płuc w populacji dziecięcej wykazuje zróżnicowanie zależne od wieku dziecka i regionu świata, w którym zamieszkuje, a ponad 80% przypadków zapaleń płuc występuje u dzieci poniżej 5 roku życia. Badania prospektywne przeprowadzone w Norwegii w latach 2003-2005 wykazały, że częstość zapaleń płuc u dzieci w wieku 0-16 lat wynosiła rocznie średnio 14,7/10 000, w wieku 0-5 lat 32,8/10 000, zaś wśród dzieci w wieku 0-2 lat 42,1/10 000.² Podobnie w Wielkiej Brytanii częstość potwierdzonych zapaleń płuc (badanie kliniczne i RTG płuc) rocznie u dzieci w wieku 0-16 lat określono na 14,4/10 000, zaś <5 lat 33,8/10 000.³ Największą zapadalność, ponad 151 mln rocznie, stwierdzono w krajach rozwijających się, towarzyszy jej również największa liczba zgonów. W krajach rozwiniętych umieralność wynosi <1/1000 przypadków rocznie.⁴ W wielu krajach zachorowania i hospitalizacje występują sezonowo, dotyczy to zarówno zakażeń o etiologii wirusowej (syncytialne wirusy oddechowe [RSV], grypy i paragrypy)⁵, jak i pneumokokowych (grudzień-styczeń). Okresowo nasilające się zakażenia Mycoplasma pneumoniae nie wykazują jednoznacznej sezonowości.⁶

Patogeneza

Zapadalność na zapalenia płuc, w większości u dzieci do 5 roku życia, jest wyrazem niedojrzałości anatomicznej, funkcjonalnej i immunologicznej układu oddechowego. U młodszych dzieci częściej występuje odoskrzelowe obustronne zapalenie płuc, zaś u...

Ocena udziału poszczególnych bakterii w zapaleniach płuc u dzieci jest trudna. Streptococcus pneumoniae uznawany jest za najczęstszy czynnik etiologiczny i chociaż posiewy krwi lub płynu opłucnowego potwierdzają jego obecność w mniej niż 4-9% przy...