Wprowadzenie

Pluskwa jest pasożytem z rodziny Cimicidae rząd Hemiptera. Pasożyt ten jest hemofagiem, co oznacza, że żywi się krwią zwierząt stałocieplnych, w tym człowieka. Wyróżniamy ponad 90 gatunków z rodziny Cimicidae, jednak tylko nieliczne pasożytują na człowieku, spośród nich wyróżnia się dwa główne gatunki C. lecutralius oraz tropikalny C. hemipterus.¹ W Polsce dominującym gatunkiem jest C. lecutralius potocznie nazywana pluskwą domową lub pluskwą łóżkową (nazwa angielska). Wyróżniamy 5 stadiów życiowych pluskwy. Osobniki młodsze przypominają wyglądem miniaturowe wersje postaci dorosłych, jednak różni je zabarwienie. Pluskwy przechodzą rozwój z przeobrażeniem niezupełnym. Po zapłodnieniu przez samca samica może złożyć dziennie od 2-10 jaj, a w ciągu całego swojego życia od 100 do 500. Każde z postaci larwalnych, aby mogło się przekształcić i odbyć linienie wzrostowe, musi odżywiać się krwią. W sprzyjających warunkach (temperatura pokojowa) oraz wystarczającej ilości pokarmu cykl rozwojowy trwa od 6 do 11 tygodni.² Najbardziej odporne na brak pożywienia są postacie dojrzałe (imago), które mogą przeżyć bez pożywienia nawet 500 dni!.³ Postać dojrzała pluskwy domowej dorasta do około 5 mm długości, pasożyt jest koloru brunatnego, ma owalny, zwężający się ku przodowi, spłaszczony odwłok, który pokryty jest licznymi włoskami.

Gdzie przebywa pluskwa?

Jak nazwa potoczna wskazuje, pluskwa najczęściej przebywa w łóżku, a dokładniej w zagięciach materaców. Jednak nie jest to jedyne miejsce jej bytowania, często można je znaleźć w meblach tapicerowych, pod listwami podłogowymi, boazerią czy tapetami. Pluskwa również może zagnieździć się w wąskich otworach, szczelinach, pod dywanami w zagięciach materiału. Praktycznie rzecz biorąc lista miejsc, w których może przebywać pluskwa, jest nieograniczona.

Aktywność pluskwy

Pluskwy przyciągane są do żywiciela poprzez ciepłotę ciała, wydychany dwutlenek węgla oraz liczne inne substancje wydzielane przez skórę. Pasożyty te preferują jako żywiciela człowieka, aczkolwiek mogą bytować na innych stałocieplnych zwierzętach, takich jak psy czy koty.⁴ Pluskwy nie mają zdolności do skakania czy latania, docierają do żywiciela „na piechotę”. Ich największa aktywność przypada między 1 a 5 rano, podczas najgłębszej fazy snu człowieka. Z reguły ugryzienie jest niebolesne ze względu na wpuszczane do ranki substancje znieczulające z gruczołów ślinowych – do tej pory niezidentyfikowane. Naukowcy potwierdzili obecność około 46 białek zawartych w ślinie pluskw.⁵ Część z nich posiada właściwości antykoagulacyjne (inhibitor czynnika X) czy wazodylatacyjne (nitroforyna).⁶ Podczas jednego posiłku pluskwa kłuje kilkakrotnie, czas trwania ukłucia waha się od 1 do 15 minut, najczęściej 3-5 minut. Po żywieniu pluskwa wraca do miejsca zagnieżdżenia „po szlaku” za pomocą wydzielonych wcześniej feromonów. Podczas trawienia pokarmu pasożyt jest nieaktywny.⁷