Wprowadzenie

 W prawidłowym rytmie pobudzenie zatokowe (ryc. 1 NS) dociera przez mięsień przedsionków do węzła przedsionkowo-komorowego (ryc. 1 AVN), skąd przez pęczek przedsionkowo-komorowy (pęczek Hisa; ryc. 1 BH) i jego odnogi prawą (ryc. 1 RBB) i lewą (ryc. 1 LBB) aktywowana jest po obu stronach przegrody międzykomorowej sieć włókien Purkiniego, osiągając następnie miokardium komór serca. Pęczek przedsionkowo-komorowy, jego odnogi oraz sieć włókien Purkinjego tworzą układ przewodzący serca (ryc. 1). W czasie prawidłowej pracy serca prawa i lewa komora są aktywowane prawie jednocześnie (lewa komora minimalnie o 10-20 ms wcześniej). Każde zwolnienie lub zablokowanie przewodzenia w układzie przewodzącym spowoduje opóźnioną aktywację jednej z komór, a w zapisie EKG czas trwania zespołów QRS zostanie wydłużony. Jeżeli przez jedną z odnóg z powodu całkowitego bloku nie zachodzi przewodzenie, nie oznacza to, że komora przez nią pobudzana nie ulega skurczowi. Jest ona wówczas pobudzana przez impuls przechodzący od komórek mięśnia drugiej komory. Takie pobudzenie rozchodzi się jednak znacznie wolniej niż pobudzenie fizjologiczne.

Wyróżniamy całkowity blok prawej odnogi pęczka Hisa, częściowy blok prawej odnogi, całkowity blok lewej odnogi pęczka Hisa, blok przedniej wiązki lewej odnogi, blok tylnej wiązki lewej odnogi.

Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego mogą występować w formie izolowanej (z prawidłową lub nie anatomią serca) lub też w skojarzeniu z zaburzeniami przewodzenia przedsionkowo-komorowego. W ostatnich latach udokumentowano genetyczne podłoże części zaburzeń przewodzenia śródkomorowego.

U dzieci zaburzenia przewodzenia śródkomorowego najczęściej powstają na skutek operacji kardiochirurgicznych. Szczególnie predysponują do ich wystąpienia ubytki w przegrodzie międzykomorowej izolowane lub w wadach złożonych. W zależności od lokalizacji ubytku układ przewodzący może przebiegać w brzegu ubytku lub dalej. Jeżeli układ przewodzący przebiega w brzegu ubytku, prawdopodobieństwo uszkodzenia wiązki przewodzącej w czasie naszywania przez kardiochirurga łaty na ubytek jest duże. Typowym przykładem jest zespół Fallota W wadzie tej układ przewodzący przedsionkowo-komorowy jest związany z tylno-dolną krawędzią ubytku przegrody międzykomorowej i biegnie po lewokomorowej stronie tej przegrody. Występujące na skutek chirurgicznego uszkodzenia wylewy, martwica, naciek zapalny mogą najczęściej spowodować trwałe uszkodzenie proksymalnego odcinka prawej odnogi (ryc. 1 odcinek na granicy HB-B i RBB) i w konsekwencji trwały blok przewodzenia śródkomorowego. Tylko nieliczne dzieci po korekcji zespołu Fallota nie mają bloku prawej odnogi.