Wprowadzenie

Na początku 2016 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała zaktualizowane rekomendacje suplementacji żelaza u dzieci.¹ Jest to kontynuacja międzynarodowego projektu zapobiegania niedokrwistości wspieranego przez ONZ oraz Fundację Billa i Melindy Gatesów. Nowe wytyczne dotyczą uzupełniania podaży żelaza u dzieci w wieku powyżej 6 miesiąca życia zamieszkujących kraje o dużej częstości występowania niedokrwistości, ze szczególnym uwzględnieniem problemów regionów malarycznych.

Epidemiologia niedokrwistości

Według opracowań z 2011 roku niedokrwistość, definiowana jako zmniejszenie stężenia hemoglobiny <11,0 g/dl, dotyka 300 milionów dzieci na świecie, szczególnie dzieci poniżej 5 roku życia.² Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest niedobór żelaza – odpowiedzialny za blisko połowę jej przypadków. Żelazo jest kluczowym i niezastąpionym minerałem odpowiedzialnym za sprawność transportu tlenu i przemian metabolicznych w organizmie ludzkim. Jego niedobór u dzieci związany jest głównie z brakiem odpowiedniej podaży w diecie zarówno ciężarnych, jak i samych niemowląt oraz rzadziej z zaburzeniami wchłaniania lub stratami wynikających np. z intensywnych krwawień miesiesiączkowych lub przewlekłych stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym. Opisywane skutki niedoboru żelaza obejmują nie tylko obniżoną wydolność fizyczną, ale także zaburzenia wzrastania, rozwoju psychomotorycznego oraz funkcji układu nerwowego i immunologicznego.^3-5 Ponadto koszty społeczno-ekonomiczne niedokrwistości z niedoboru żelaza w krajach rozwijających się są szacowane na około 0,6% produktu krajowego brutto w skali roku (17 dolarów/mieszkańca/rok).⁶

Rekomendacje

Na wstępie należy zaznaczyć, że poniższe zalecenia odnoszą się wyłącznie do krajów o wysokiej częstości występowania niedokrwistości, czyli tych, w których przekracza ona 40% populacji w danej grupie wiekowej. Ponadto uwzględnione zostały działania wyłącznie profilaktyczne i z założenia obejmujące całą populację, natomiast nieodnoszące się do sytuacji już istniejącej niedokrwistości wymagającej leczenia. Dlatego WHO nie zaleca wykonywania badań laboratoryjnych, w tym morfologii krwi i oceny gospodarki żelazem, przed włączeniem suplementacji żelaza ani po jej zakończeniu.

U dzieci, u których rozpoznano niedokrwistość z niedoboru żelaza, należy rozpocząć leczenie według standardów obowiązujących w danym kraju.

Na podstawie dostępnych publikacji i wyników badań klinicznych, zgodnie z wymogami medycyny opartej na dowodach (EBM – evidence-based medicine), panel ekspertów WHO zaproponował zalecenia suplementacji żelaza u wszystkich dzieci z podziałem na tr...