Duszność jest jedynie objawem klinicznym i może wskazywać na występowanie wielu chorób, nie tylko układu oddechowego, ale również układu krążenia, nerwowo-mięśniowego oraz chorób metabolicznych, niedokrwistości, otyłości.

Definicja

Duszność definiowana jest jako subiektywne odczucie trudności w oddychaniu. Jest ona osobniczo zmienna.¹ Starsze dzieci określają ją jako skrócenie oddechu, brak tchu, trudności w nabieraniu powietrza, uczucie ściśniętej klatki piersiowej.

W obiektywnej ocenie duszności należy zwrócić uwagę na:

• częstość, głębokość i rytm oddychania
• zmiany osłuchowe świadczące o utrudnionym przepływie powietrza przez drogi oddechowe
• zasinienie skóry i błon śluzowych
• uruchomienie pomocniczych mięśni oddechowych.

Patofizjologia duszności

Do głównych układów biorących udział w oddychaniu należą: układ aferentny, układ eferentny i centralny ośrodek oddechowy mieszczący się w pniu mózgu, odpowiedzialny za integrację bodźców aferentnych i eferentnych.^2-4

Na układ aferentny składają się dośrodkowe bodźce czuciowe z wielu receptorów, do których należą:

• mechanoreceptory wrażliwe na zaburzenia mechaniki oddychania zlokalizowane w tkance płucnej, ścianie klatki piersiowej, naczyniach tkanki płucnej i w jamie brzusznej
• chemoreceptory znajdujące się w rdzeniu przedłużonym, w kłębkach szyjnych i aortalnych, pobudzane przez kwasicę, hiperkapnię i hipoksemię
• metaboreceptory (receptory metaboliczne) w mięśniach szkieletowych reagujące na lokalne zmiany biochemiczne w tkankach biorących udział w wysiłku.