Noworodek w ambulatorium
Rozwojowa dysplazja stawów biodrowych – co pediatra wiedzieć powinien
lek. Jacek Kąpiński
lek. Tomasz Rawo
Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego to choroba polegająca na nieprawidłowym wykształceniu i dojrzewaniu elementów stawu biodrowego – najczęściej panewki. Rola pediatry czy neonatologa – jako pierwszych lekarzy badających dziecko – jest w profilaktyce tego schorzenia bardzo istotna.
Wprowadzenie
Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego (RDSB; DDH – developmental dysplasia of the hip, developing dysplasia of the hip) to zniekształcenie polegające na nieprawidłowym kształtowaniu się i dojrzewaniu elementów stawu biodrowego. W pierwszym etapie zmiany dotyczą jednego lub obu elementów kostnych tworzących staw biodrowy (z reguły jest to panewka), następnie nieprawidłowo rozwijają się jednak tkanki miękkie biorące udział w tworzeniu stawu (torebka stawowa, więzadła oraz mięśnie), zaś w końcowym etapie – w przypadku braku leczenia – zniekształcenie może wpływać na stan całego organizmu.
Lekarze z dłuższym stażem pracy i niemający na co dzień kontaktu z ortopedią dziecięcą znają zapewne inną nazwę – wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego (LCC – congenital dislocation of the hip, luxatio coxae congenita), czasami stosowane zamiennie z RDSB. Nazwa ta jednak w świetle współczesnej wiedzy jest niewystarczająca i odnosi się jedynie do najcięższych przypadków RDSB oraz zwichnięcia teratologicznego, czyli sytuacji, kiedy głowa kości udowej ulega częściowemu przemieszczeniu (podwichnięciu) lub jest już przemieszczona zupełnie poza panewkę stawu biodrowego (zwichnięcie). Termin „dysplazja” obejmuje wszelkie przypadki nieprawidłowej budowy stawu biodrowego, niezależnie od podwichnięcia lub zwichnięcia. W nazwie tej brakuje także kluczowego słowa – ,,rozwojowe” – wskazującego na dynamiczny charakter choroby, użytego po raz pierwszy przez Klisica w 1989 roku.1
Objawy zniekształcenia zmieniają się w miarę rozwoju choroby i postępu zmian. Najważniejszym objawem choroby – mimo „popularności” objawów Ortolaniego i Barlowa – jest ograniczenie odwodzenia w chorym stawie.
Każdy noworodek w Polsce powinien być oceniony w poradni preluksacyjnej. Na taką wizytę składa się zarówno badanie przedmiotowe, jak i badanie ultrasonograficzne (USG). Najczęściej wykorzystywaną metodą w badaniu stawów biodrowych jest system zaproponowany przez Grafa.
Leczenie RDSB zależy od stopnia zniekształcenia i wieku dziecka w momencie rozpoczęcia leczenia.
Rola pediatry czy neonatologa – jako pierwszych lekarzy badających dziecko – jest w profilaktyce RDSB bardzo istotna.
Epidemiologia
RDSB należy do najczęstszych wad rozwojowych i jest najczęstszą wadą narządu ruchu.
