Inwazyjna choroba meningokokowa ma na ogół uogólniony charakter i piorunujący przebieg, dlatego szybkie ustalenie rozpoznania, wdrożenie antybiotykoterapii i monitorowanie podstawowych parametrów życiowych stanowią podstawę zapobiegania poważnym powikłaniom, w tym zgonowi.

Wprowadzenie

Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) stanowi najcięższą postać zakażenia bakterią Neisseria meningitidis. Charakterystyczny jest jej uogólniony charakter i piorunujący przebieg. Szybkie zaobserwowanie objawów, ustalenie rozpoznania, wdrożenie antybiotykoterapii oraz monitorowanie podstawowych parametrów życiowych stanowią podstawę zapobiegania wystąpieniu poważnych powikłań, w tym zgonu. Zabezpieczenie materiału do badania jest niezbędne dla potwierdzenia rozpoznania, a osobom z otoczenia chorego należy zapewnić odpowiednią chemioprofilaktykę.

IChM, z zapadalnością wynoszącą 0,57/100 000 mieszkańców, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów z powodu wielu potencjalnych powikłań. Najczęściej są to: utrata słuchu, blizny na skórze, amputacje kończyn, niewydolność nerek, napady drgawkowe, ale również niewydolność wielonarządowa i zgon.¹

Choroba ta przenoszona jest drogą kropelkową przez bliski kontakt, a źródłem zakażenia jest osoba chora lub będąca nosicielem bakterii Neisseria meningitidis stanowiącej czynnik etiologiczny choroby. Wyróżniamy 12 serogrup tej bakterii.² Za zakażenie inwazyjne odpowiada przede wszystkim 5 z nich: A, B, C, W-135, Y. Występowanie poszczególnych grup związane jest z lokalizacją geograficzną. Największe znaczenie dla populacji polskiej mają grupy B i C, które łącznie odpowiadały za 96 i 93% wszystkich zidentyfikowanych w 2014 i 2015 roku zakażeń; pozostałe 4 i 7% to zakażenia serogrupami W-135 oraz Y. Obecnie dominują w Polsce meningokoki serogrupy B (ryc. 1).^3,4 Najbardziej narażone na zakażenie są dzieci do 4 roku życia (ze szczególnym uwzględnieniem niemowląt), osoby w wieku 15-24 lat oraz osoby z grupy ryzyka (tab. 1).⁵ Rozwojowi IChM sprzyja niedobór układu dopełniacza, brak lub nieprawidłowa funkcja śledziony oraz zakażenie wirusem HIV,⁶ dlatego u tych pacjentów szczególnie należy zadbać o profilaktykę zakażeń przez szczepienia ochronne.

Epidemiologia

Zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową w 2014 roku w Europie wyniosła 0,5/100 000 mieszkańców i utrzymuje się na podobnym poziomie od 2010 roku.7 Większość chorych stanowiły niemowlęta i dzieci do 4 roku życia (odpowiednio 10,1/100 000 i 2...

Przebieg kliniczny