Znajomość przyczyny wrodzonych zaburzeń rozwojowych u dzieci ułatwia prowadzenie dalszego postępowania diagnostycznego, terapeutycznego i rehabilitacyjnego, pozwala na zastosowanie odpowiedniej profilaktyki chorób współistniejących, umożliwia określenie rokowania, a także udzielenie właściwej porady rodzinnej (przedkoncepcyjnej i prenatalnej).

Wprowadzenie

Chorobę genetyczną można zdefiniować jako zaburzenie w zapisie informacji genetycznej lub w kolejnych etapach przepisywania informacji genetycznej na strukturę i funkcję białka, prowadzące do odmienności biologicznej organizmu człowieka.

Zaburzenie informacji genetycznej (określane jako mutacja), leżące u podstaw chorób uwarunkowanych genetycznie, powstaje sporadycznie (de novo) lub jest zmianą dziedziczną, czyli może być przekazywane z pokolenia na pokolenie. Wspomniane mutacje dotyczą chromosomów (aberracje chromosomowe) lub pojedynczych genów (choroby monogenowe) i wielu genów (choroby oligo-/poligenowe). Mutacje pojedynczych genów dziedziczą się zgodnie z prawami Mendla, jednak choroby monogenowe czy oligogenowe mogą wynikać z uszkodzenia innych mechanizmów genetycznych, takich jak mutacje dynamiczne, piętnowanie rodzicielskie defekty mitochondrialne i inne. Ponadto zaburzenia genetyczne mogą dotyczyć także mechanizmów epigenetycznych i wieloczynnikowych (działanie środowiskowe połączone z mutacjami w genach) (tab. 1). Wszelkie mutacje w materiale genetycznym dotyczą komórek pochodzenia germinalnego (obecne w każdej komórce organizmu) lub somatycznego (obecne jedynie w części komórek chorego narządu).

Wraz z postępem medycyny udział czynników genetycznych w etiologii procesów chorobowych człowieka nabiera coraz większego znaczenia, a choroby genetyczne stanowią coraz ważniejszy problem zdrowotny człowieka obejmujący każdą dziedzinę medycyny. Im lepiej poznajemy aspekty genetyczne chorób, tym bardziej dostrzegamy ich złożoność – wiemy obecnie, że mutacje w tym samym genie mogą prowadzić do różnych fenotypów (chorób) i że ta sama choroba może być powodowana przez mutacje w różnych genach czy przez różne mechanizmy genetyczne.^1,2

Prawie wszystkie choroby uwarunkowane genetycznie należą do chorób rzadkich, które definiuje się jako choroby występujące z częstością mniejszą niż 1 na 2000 mieszkańców (inaczej 5 na 10 000). Czasem częstość występowania tych chorób wynosi 1:50 0...

Choroby rzadkie u dzieci w 65% mają ciężki przebieg i prowadzą do zgonu w pierwszym roku życia w 35% przypadków. Ujawniają się przed 2 rokiem życia w 70% przypadków, natomiast w połowie przypadków towarzyszy im opóźnienie w rozwoju psychoruchowym ...