Postępowanie z dzieckiem z przypadkowo wykrytym białkomoczem
prof. dr hab. n. med. Marcin Tkaczyk
- Kiedy białkomocz u dziecka należy uznać za klinicznie istotny? Charakterystyka białkomoczu o małym i dużym znaczeniu klinicznym
- Prezentacja technik badania moczu stosowanych w ocenie białkomoczu, takich jak: test paskowy, badanie ogólne moczu, dobowa utrata białka z moczem i wskaźnik białko/kreatynina
- Jak leczyć dziecko z przypadkowo wykrytym białkomoczem? Rola lekarza POZ i propozycja algorytmu postępowania
W praktyce podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) nie ma obecnie zaleceń, by u zdrowych dzieci wykonywać planowo badania moczu. Wiadomo, że bezobjawowy białkomocz może dotyczyć od kilku do 10% populacji w wieku rozwojowym1-3. W większości przypadków nie ma on istotnego znaczenia dla stanu zdrowia, budzi jednak niepokój rodziców i wymaga standaryzowanego postępowania w celu wykluczenia poważnych chorób. Białkomocz można uznać za klinicznie istotny, jeśli przekracza 100 mg/dl (1+ w teście paskowym) w jednokrotnym oznaczeniu lub utrzymuje się w kolejnych badaniach wykonanych w odstępie kilku dni. Postępowanie z dzieckiem z białkomoczem obejmuje: weryfikację obecności białkomoczu, oszacowanie jego nasilenia (dobowa utrata, wskaźnik białko/kreatynina [B/Kr]), sprawdzenie, czy nie ma on charakteru ortostatycznego, ocenę pod względem innych objawów klinicznych i ewentualnie biochemicznych informujących o organicznym uszkodzeniu nerek.
Epidemiologia białkomoczu w populacji dziecięcej
W praktyce lekarza POZ nie ma zaleceń, by wykonywać profilaktyczne badanie moczu u dzieci. Dotąd nie poddano analizie racjonalności takiego postępowania w odniesieniu do poniesionych kosztów. W niektórych krajach prowadzono badania populacyjne, które pozwoliły oszacować, że problem bezobjawowego białkomoczu może dotyczyć nawet do 10% dzieci. Pogłębiona diagnostyka pozwala jednak na określenie, że znaczący klinicznie problem zdrowotny był jego przyczyną w znikomym odsetku, sięgającym 0,1-1,0%1,4. Innego znaczenia nabiera wykrycie białkomoczu w grupach ryzyka postępu choroby nerek – u dzieci z: cukrzycą, chorobami tkanki łącznej, wadami wrodzonymi układu moczowego, torbielowatością nerek, zakażeniami układu moczowego, nadciśnieniem tętniczym, po leczeniu onkologicznym. Wtedy jednak badanie celowane na białkomocz wykonywane jest jako element planowej oceny stanu zdrowia w przebiegu leczenia innego problemu klinicznego.
Znaczenie techniki badania moczu stosowanych w ocenie białkomoczu
Test paskowy
W krajach wysokorozwiniętych w praktyce lekarzy rodzinnych standardowym sposobem badania ogólnego moczu jest test paskowy, w którym wykorzystuje się metodę kolorymetryczną. Jest on prosty do przeprowadzenia i można go wykonać na podstawie dowolnej...
