Definicje refluksu żołądkowo-przełykowego (GER – gastroesophageal reflux) oraz choroby refluksowej przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) zostały opublikowane w międzynarodowym konsensusie dotyczącym GERD u dzieci w 2009 roku (Sherman i wsp.)¹. Dokument ten stanowi pediatryczną modyfikację klasyfikacji montrealskiej obejmującej zagadnienie refluksu żołądkowo-przełykowego u dorosłych². GER definiujemy jako cofanie się zawartości żołądka do przełyku z towarzyszącymi ulewaniami i/lub wymiotami bądź bez tych dolegliwości. Z kolei GERD rozpoznajemy wtedy, gdy cofanie się treści powoduje kłopotliwe objawy i/lub powikłania, takie jak zapalenie czy zwężenie przełyku.

Definicje te zostały utrzymane w kolejnych dokumentach dotyczących zagadnienia refluksu, w tym w wytycznych North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) z 2009 roku oraz w rekomendacjach National Institute of Health and Care Excellence (NICE) z 2015 roku^3,4. Chorobę refluksową u dzieci dzieli się analogicznie do jej klasyfikacji u dorosłych na postać przełykową i pozaprzełykową (ryc. 1)¹.

Postać pozaprzełykowa choroby refluksowej

Pozaprzełykowa choroba refluksowa będąca skutkiem cofania się treści żołądkowej powyżej górnego zwieracza przełyku (UES – upper esophageal sphincter) określana jest też w piśmiennictwie jako atypowa choroba refluksowa, choroba refluksowa nadprzełykowa (SEGR – supraesophageal reflux), refluks krtaniowy, refluks gardłowo-przełykowy czy zgodnie z definicją American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery (AAO-HNS) jako refluks krtaniowo-gardłowy (LPR – laryngopharyngeal reflux)⁵.

Pozaprzełykowej chorobie refluksowej przypisywane są różnorodne objawy kliniczne, takie jak: chrypka, przewlekły kaszel, uczucie zalegania wydzieliny na tylnej ścianie gardła lub obecności ciała obcego w gardle, oraz zespoły chorobowe, takie jak: astma, zapalenie zatok, nawracające zapalenie krtani i gardła, zapalenie ucha środkowego. Nie wszystkie z nich zostały w sposób niebudzący wątpliwości powiązane przyczynowo-skutkowo z GER. Dotychczas uznane objawy kliniczne u dzieci obejmują jedynie zespół Sandifera i nadżerki szkliwa zębowego, podczas gdy zespoły oskrzelowo-płucne, krtaniowo-tchawicze, gardłowe, uszne, nosowe oraz stany nagłe u niemowląt, takie jak: bezdechy, bradykardia, jawny stan zagrażający życiu (ALTE – apparent life-threatening event), traktowane są jako związki możliwe, jednak słabo udokumentowane (ryc. 1)¹.