• antybiotyki
• leki podawane w celu przygotowania do kolonoskopii lub operacji brzusznych¹.

Sugeruje się zachowanie 4-tygodniowej przerwy między stosowaniem antybiotykoterapii a wykonaniem badania oddechowego. Należy zachować odstęp minimum 2 tygodni między przygotowaniem do kolonoskopii a przeprowadzeniem testu oddechowego. Nie ma na ten moment danych naukowych wskazujących na to, jak długo trwa zmiana flory bakteryjnej zaburzającej wynik testu oddechowego po zakończeniu powyższego leczenia¹.

Bazalnie podwyższony poziom wydychanego wodoru może niekorzystnie wpływać na detekcję wzrostu stężenia tego gazu spowodowanego potencjalnym przerostem bakteryjnym.

Wyjściowo podwyższony poziom wodoru może być spowodowany:

• spożyciem znacznych ilości błonnika poprzedniego wieczoru
• paleniem tytoniu przed wykonaniem testu
• zmianami anatomicznymi (np. uchyłkowatością jelit) lub zaburzeniami czynnościowymi (np. zaparciem)
• nadmiernie rozbudowaną florą bakteryjną jamy ustnej (próchnicą, dotychczasową złą higieną)¹.

Wyjściowo niższy poziom wodoru może być spowodowany:

• dietą ubogobłonnikową
• dietą zawierającą fermentujące monosacharydy, disacharydy i oligosacharydy oraz poliole (FODMAP – fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols)
• hiperwentylacją¹.

Na 24 godz. przed testem oddechowym powinno się zaniechać stosowania takich preparatów, jak: prokinetyki, leki przeczyszczające, probiotyki oraz glukoza i laktuloza (w dawkach gramowych). W razie konieczności laktulozę można zastąpić makrogolami (polietylenoglikolami [PEG])¹. Przyjmuje się, że pacjenci z przewlekłym zaparciem powinni unikać produktów powodujących u nich powstawanie gazów na >48 godz. przed badaniem. Należy zrezygnować z palenia tytoniu oraz aktywności fizycznej przynajmniej na 2 godz. przed wykonywaniem testu. Obie rekomendacje wynikają z opinii ekspertów, a nie z badań naukowych¹.

W przypadku gdy wyjściowe stężenie wydychanego wodoru (baseline) wynosi ≥15 ppm (parts per milion), należy poprosić pacjenta o przepłukanie jamy ustnej wodą i powtórzyć pomiar. Test może zostać rozpoczęty wyłącznie, jeżeli wyjściowy poziom wodoru wynosi <15 ppm.

W razie szybkiego wzrostu stężenia wodoru w kolejnych porcjach wydychanego powietrza, co może świadczyć o fałszywie dodatnim wyniku, można zalecić pacjentowi przepłukanie jamy ustnej 1% roztworem chlorheksydyny¹.

Pomiar stężenia metanu, tlenu i dwutlenku węgla

Szacuje się, że 20% wyników testów oddechowych bazujących na pomiarze wodoru jest fałszywie ujemnych z powodu małej produkcji lub małego wydzielania wodoru przez kolonizujące bakterie¹. Są to wówczas najczęściej bakterie metanogenne. Z tego powodu część autorów zaleca jednoczesny pomiar metanu w wydychanym powietrzu. Niektóre analizatory obliczają dodatkowo stosunek wydychanego dwutlenku węgla do tlenu, aby skorygować martwą przestrzeń w wydychanych próbkach. Rozpoznawalność SIBO nie zwiększyła się znacząco przy dodatkowym pomiarze metanu i dwutlenku węgla.

Interpretacja wyniku testu oddechowego i ograniczenia tego badania

W interpretacji wyników testu oddechowego zwracamy uwagę na wzrost stężenia wodoru od wartości podstawowej (tj. przed podaniem dwucukru). Pomiarów dokonuje się na czczo, a następnie kolejno co 15 min po spożyciu dwucukru. Czas trwania badania wynosi 120 min¹.

W przypadku dodatniego wyniku testu glukozowego wytyczne europejskie zakładają, że obserwuje się pojedynczy wczesny pik wydzielania wodoru do 90 min czasu trwania badania. Następuje wówczas wzrost poziomu wodoru o 10-12 ppm. W przypadku testu laktulozowego można spodziewać się dwóch pików wydzielania wodoru: pierwszy związany jest z przerostem flory bakteryjnej jelita cienkiego (do 90 min), z kolei drugi z metabolizmem bakterii okrężnicy – nie jest on diagnostyczny¹. W trakcie trwania testu należy obserwować pacjentów pod kątem występowania jakichkolwiek symptomów (takich jak: osłabienie, zawroty głowy, przelewanie się, ból brzucha, wzdęcie, nudności, odbijanie, zgaga).

Rycina 2. Przykładowy wynik testu oddechowego. Kolorem żółtym oznaczono maksymalny wyjściowy (bazowy) poziom wodoru. Przerywaną linią oznaczono próg czasowy (90 min), do którego powinien nastąpić wzrost stężenia wodoru o 10-12 ppm w przypadku SIBO. Wzrost ppm >90 min świadczy o fermentacji bakterii jelita grubego

Należy pamiętać, że wytyczne sformułowane na podstawie konsensusu północnoamerykańskiego z 2017 roku różnią się od europejskich rekomendacji, zgodnie z którymi za dodatni wynik testu oddechowego uznaje się wzrost stężenia wodoru ≥20 ppm, a metanu ≥10 ppm⁷. Przykładowy sposób interpretacji wyniku testu oddechowego według wytycznych europejskich został przedstawiony na rycinie 2.

Diagnostyka różnicowa

Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego należy różnicować przede wszystkim z:

• celiakią – ze względu na podobieństwo symptomatologii
• chorobą Leśniowskiego-Crohna – wyróżnia się ona występowaniem ziarniniaków i przewlekłego stanu zapalnego w badaniu histopatologicznym wycinków pobranych w trakcie badań endoskopowych
• zespołem jelita drażliwego (IBS – irritable bowel syndrome) – w przeciwieństwie do osób z SIBO pacjenci z IBS zgłaszają ból związany z defekacją. Należy natomiast pamiętać, że u części chorych z IBS współwystępuje SIBO⁶.