Rozpoznanie i leczenie astmy u dzieci ≤5 roku życia
Tabela 5. Ocena stopnia kontroli astmy według wytycznych GINA z 2024 roku
Najistotniejszym elementem terapii astmy u małego dziecka jest – podobnie jak u starszych pacjentów – doprowadzenie do najlepszej możliwej tzw. kontroli objawów i utrzymania normalnej aktywności fizycznej (tab. 5). Ważne są zmniejszenie ryzyka zaostrzeń, upośledzenia funkcji płuc (utrwalonej obturacji) oraz zminimalizowanie ryzyka niepożądanego działania leków.
Tabela 6. Niskie dobowe dawki wziewnych GKS u dzieci ≤5 roku życia według wytycznych GINA z 2024 roku (modyfikacja własna)
Podawanie leków drogą wziewną stanowi podstawę terapii astmy, a więc w tej grupie wiekowej leczenie należy rozpocząć od małej dawki wziewnego GKS (tab. 6) i kontynuować stosowanie leków przez 8-12 tygodni. O włączeniu odpowiedniego preparatu decydują także jego aktualna dostępność na rynku, rejestracja oraz sposób podawania.
Ocena odpowiedzi na leczenie przeciwastmatyczne ma decydujące znaczenie przy ustalaniu rozpoznania. Diagnozę astmy potwierdzają obserwowana wyraźna kliniczna poprawa podczas stosowania wziewnych GKS podawanych w niskiej dawce (z doraźnie stosowanym krótko działającym sympatykomimetykiem) oraz widoczne pogorszenie po odstawieniu leków.
Wybór sposobu inhalacji
Tabela 7. Sposób podawania leków wziewnych stosowanych w leczeniu astmy dzieciom ≤5 roku życia według wytycznych GINA z 2024 roku
Preferowanym sposobem podawania leku dzieciom ≤5 roku życia jest używanie inhalatora ciśnieniowego z dozownikiem (pMDI – pressurized metered-dose inhaler) z komorą inhalacyjną, maską twarzową lub ustnikiem w zależności od wieku (tab. 7). Optymalna liczba oddechów, aby opróżnić komorę, wynosi 5-10.
Ogólne zasady wykonywania inhalacji u dziecka:
- Rozmiar komory inhalacyjnej wpływa na ilość leku dostępną do zainhalowania w zależności od konkretnego preparatu i rodzaju pMDI. Teoretycznie dla małych dzieci komory o mniejszej objętości (<350 ml) są korzystniejsze.
- Dawki pMDI powinny być podawane pojedynczo, inhalatorem należy wstrząsnąć w międzyczasie.
- Dawka leku powinna zostać uwolniona w momencie, kiedy dziecko jest gotowe do przyjęcia leku – ustnik jest umieszczony w ustach dziecka/maska jest nałożona na twarz dziecka.
- Maska powinna szczelnie przylegać do twarzy dziecka, aby zminimalizować straty leku.
- Zastawka komory powinna się poruszać (podczas oddychania przez komorę).
- Nebulizatory są alternatywnym sposobem podawania leków, zarezerwowanym dla dzieci, które nie są w stanie stosować komór inhalacyjnych. Podając wziewne GKS tą drogą, należy używać ustnika, aby uniknąć kontaktu leku z narządem wzroku (przy stosowaniu maski).