Powikłania nefrologiczne
Do powikłań nefrologicznych ospy wietrznej należą: poinfekcyjne zapalenie nerek, zespół nerczycowy i zespół hemolityczno-nerczycowy.
Zespół nerczycowy rozpoznajemy u pacjentów z białkomoczem o nasileniu przekraczającym możliwości kompensacyjne ustroju rozpoznanym na podstawie pierwszej porannej porcji moczu lub dobowej zbiórki moczu (≥200 mg białka na 1 mmol kreatyniny w moczu lub >50 mg/kg/24 h w dobowej zbiórce moczu). Do dodatkowych objawów należą: obrzęki, hipoalbuminemia <3,0 g/dl i hiperlipidemia21. U większości pacjentów zespół nerczycowy przebiega ze skąpomoczem. Ciśnienie tętnicze jest na ogół prawidłowe lub nieznacznie obniżone19. Typową cechą zespołu nerczycowego jest skłonność do nawrotów choroby pod wpływem dodatkowego bodźca, np. zakażenia. Za szczególnie zagrażające w kontekście zespołu nerczycowego uznaje się zachorowanie na ospę wietrzną. U pacjentów z zespołem nerczycowym w wywiadzie kładzie się szczególny nacisk na wykonanie szczepienia ochronnego przeciwko ospie wietrznej w okresie remisji19.
Ostre poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek jest rzadkim powikłaniem ospy wietrznej. Do jego najczęstszych objawów należą: obrzęki, masywny krwinkomocz (tzw. mocz koloru popłuczyn mięsnych lub koloru herbaty) oraz nadciśnienie tętnicze19.
Kazuistycznie opisywane są przypadki wystąpienia atypowego zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS – haemolytic-uraemic syndrome) po przechorowaniu ospy wietrznej22. Kliniczna prezentacja atypowego HUS jest następstwem hemolizy i niedokrwiennego uszkodzenia narządów. Do klasycznej triady objawów należą: mikroangiopatyczna niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość i ostra niewydolność nerek19,23.
Podsumowanie
Wystąpienie powikłań ospowych jest często dużym zaskoczeniem dla rodziców. Powikłania ospy wietrznej bywają uciążliwe, mogą być też groźne dla zdrowia, a nawet życia. Rocznie w Polsce kilka osób umiera z powodu pierwotnego zakażenia VZV. Stan pacjentów przy przyjęciu do szpitala może być zróżnicowany w zależności od rodzaju powikłań. Należy pamiętać, że sam fakt hospitalizacji może wiązać się z ryzykiem zdarzeń niepożądanych, np. zakażenia szpitalnego. W niektórych sytuacjach klinicznych pacjenci wymagają pomocy na oddziale intensywnej opieki medycznej. Warto wziąć to pod uwagę w opiece nad pacjentami na wielu etapach – od informowania rodziców o szczepieniach ochronnych, pamiętania o możliwości wykorzystania szczepienia w profilaktyce poekspozycyjnej, a także podczas wychwytywania pacjentów z grup ryzyka w celu włączenia leczenia acyklowirem, jeśli już doszło do infekcji.