Diagnoza choroby nowotworowej niesie ze sobą szereg konsekwencji, które istotnie wykraczają poza sferę funkcjonowania fizycznego. Dotyka ona wszelkich obszarów życia: rodziny, pracy, relacji z bliskimi osobami. Stopniowo ogranicza zwykłą aktywność, nie pozwalając zadbać o siebie w podstawowych aspektach codzienności.

W takich momentach pojawia się wiele różnych emocji, niełatwych zarówno dla pacjenta, jak i jego najbliższych. Smutek, lęk, złość, poczucie winy lub żalu, utraty kontroli nad swoim życiem – to tylko nieliczne, które można wymienić. Z jednej strony emocje te są naturalnymi stadiami żałoby, pojawiającymi się w obliczu straty (taką stratą rzeczywistą lub antycypowaną jest diagnoza choroby nowotworowej). Już wiele lat temu opisywała je Elizabeth Kübler-Ross (tab. 1)¹. Z drugiej strony mogą być objawem zaburzeń w sferze psychicznej, takich jak epizod depresji czy zaburzenia lękowe.

Niejednokrotnie sami chorzy bagatelizują opisane stany, tłumacząc je pojawieniem się zagrażającej życiu, przewlekłej i uciążliwej choroby – przecież większość z nas nie cieszy się, gdy zaczyna chorować. Pamiętajmy jednak, że rozpoznanie nowotworu nie powinno przyczyniać się do bagatelizowania objawów depresji lub zaburzeń lękowych, które nie tylko można, ale wręcz trzeba leczyć.

Należy również podkreślić, że zgodnie z kryteriami diagnostycznymi większego zaburzenia depresyjnego sformułowanymi w klasyfikacji DSM-5 (z których usunięto stan żałoby jako kryterium wykluczające rozpoznanie epizodu depresyjnego) objawy depresyjne poprzedzone stratą nie różnią się od objawów epizodu depresyjnego poprzedzonego innymi przyczynami (tab. 1)^1,2.

Do najczęstszych zaburzeń psychicznych w przebiegu choroby nowotworowej należą zaburzenia:

• adaptacyjne
• depresyjne
• lękowe
• świadomości
• psychoorganiczne
• psychotyczne
• snu³.