Czy w domu oraz ośrodku opiekuńczym korzystny może być kontakt z innymi żywymi zwierzętami, które nie są tak wymagające w opiece jak pies/kot rezydent?

W ośrodkach opieki długoterminowej najchętniej wykorzystywane są roboty-maskotki, ponieważ w przeciwieństwie do żywych zwierząt nie wymagają zapewnienia bezpieczeństwa ani zaspokajania innych potrzeb, a ich posiadanie nie wiąże się z dodatkowym nakładem pracy personelu. Jeśli chodzi o prawdziwe zwierzęta w domach opieki, to najczęściej opisywane są zajęcia z psim terapeutą, który tylko odwiedza placówkę (np. 1-2 razy w tygodniu). Trudno uznać takie grupowe zajęcia odbywające się raz w tygodniu za ekwiwalent codziennej interakcji z psem w domu, ale może lepsze coś niż nic? Piśmiennictwo wskazuje, że nawet animaloterapia bierna, np. obserwacja rybek w akwarium w sali zajęciowej, może wpłynąć korzystnie na zachowanie pensjonariuszy¹².

Spośród różnych inicjatyw moją szczególną uwagę zwrócił projekt The Hen Power Story¹³. W jego ramach w domu opieki zbudowano kurnik i zorganizowano wokół niego sieć aktywności, które pozytywnie wpływały na nastrój i zachowanie pacjentów. Obecność kurnika na terenie ośrodka motywowała pensjonariuszy do tego, by go odwiedzić, a tym samym spędzić czas poza swoim pokojem, zachęcała również do rozmowy na temat kur (w ramach aktywności reminiscencyjnej oraz rozmowy o tu i teraz). Kury pojawiały się nie tylko w opowieściach, lecz także na rysunkach pacjentów. Ponadto były dodatkową atrakcją dla wnucząt, które dzięki temu jeszcze chętniej spędzały czas z dziadkami i babciami.

Czy ekskluzywny interaktywny robot-maskotka może być zastąpiony zwykłą maskotką?

Najprawdopodobniej tak. Chociaż maskotka nie ma wielu „inteligentnych” funkcji, interwencja z użyciem zwykłej maskotki jest znacznie tańsza¹⁴.

Refleksja na koniec

Kontakt z interaktywnym robotem-maskotką nie jest równoważny z interakcją z żywym zwierzęciem. Pewną alternatywę dla kontaktu bezpośredniego ze zwierzęciem, który w części przypadków okazuje się niemożliwy, może stanowić wirtualny kontakt z żywym zwierzęciem, oferowany także w ramach programu Dementia Dog¹⁵ w formie zabawy online.

U osób z zaawansowanym otępieniem interaktywnego robota-maskotkę można z powodzeniem próbować zastąpić zwykłą maskotką (najlepiej o wyglądzie typowego zwierzęcia domowego, takiego, jakie pacjent kiedyś miał, np. psa/kota). Przede wszystkim jednak zwierzę czy maskotka nie powinny zastępować rozmowy z drugim człowiekiem, ale stanowić raczej bodziec do jej prowadzenia i poszerzać przestrzeń do podejmowania aktywności.