Gastroenterologia
Ostre uszkodzenie wątroby – pułapki w gąszczu chińskich ziół
Dr n. med. Michał Żorniak
Obserwujemy wzrost zainteresowania tzw. medycyną alternatywną zarówno wśród ludzi zdrowych, jak i pragnących leczyć się na własną rękę. W niektórych krajach rozwiniętych blisko połowa populacji zażywa preparaty ziołowe i suplementy diety, najczęściej nie informując swojego lekarza o tym fakcie. Uszkodzenie wątroby wywołane nimi stanowi narastający problem kliniczny i duże wyzwanie diagnostyczne. W artykule przedstawiony zostanie opis przypadku uszkodzenia wątroby wywołanego stosowaniem preparatu ziół chińskich, a także ogólne zasady postępowania w sytuacji podejrzenia hepatotoksyczności związanej z suplementami diety.
Na oddział chorób wewnętrznych z gabinetu lekarza rodzinnego skierowana została 30-letnia kobieta z powodu nudności oraz dyskomfortu w nadbrzuszu, narastających od około 3 tygodni. Chora podjęła decyzję o niezwłocznym zgłoszeniu się do lekarza, gdy zauważyła zażółcenie białkówek oczu.
Do tej pory nie chorowała przewlekle. W dostarczonej dokumentacji medycznej z hospitalizacji na oddziale ginekologii i położnictwa, gdzie przebywała pół roku wcześniej (poród siłami natury – ciąża pierwsza, bez powikłań), nie stwierdzono istotnych odchyleń od normy w zakresie podstawowych badań biochemicznych, markery wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (anty-HCV, HBsAg) były wówczas ujemne. Kilka dni przed pojawieniem się objawów rozpoczęła na własną rękę leczenie nadwagi zakupionym drogą internetową preparatem ziół chińskich. Nie zgłosiła tego faktu ani lekarzowi rodzinnemu, ani przy przyjęciu do szpitala, ale po rozpoczęciu hospitalizacji zaprzestała stosowania preparatu. Nie przyjmowała innych leków na stałe, negowała nadużywanie alkoholu, nie gorączkowała.
Przy przyjęciu stan ogólny chorej był dobry, widoczne było dyskretne zażółcenie powłok skórnych oraz białkówek. W badaniu fizykalnym: zgłaszała tkliwość w prawym podżebrzu w trakcie badania palpacyjnego tej okolicy, poza tym bez innych odchyleń.
W badaniach biochemicznych wykonanych przy przyjęciu do szpitala uwagę zwracało:
- istotne podwyższenie stężenia bilirubiny (4,8 mg/dl),
- znaczny wzrost aktywności aminotransferaz: AlAT 702 U/l, AspAT 475 U/l,
- niewielkie zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej (ALP 190 U/l),
- eozynofilia w badaniu morfologii krwi z rozmazem.
Ponadto wykonano badania w kierunku infekcji WZW, HAV, HBV i HCV, które były negatywne. Diagnostykę poszerzono o panel autoprzeciwciał, stwierdzając umiarkowanie podwyższone miano przeciwciał przeciwjądrowych (ANA; miano 1:160) oraz przeciw mięśniówce gładkiej SMA (AMA; miano 1:80). Badania obrazowe (TK i USG jamy brzusznej) nie wykazały odchyleń od normy.
