BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Kardiologia
Migotanie przedsionków – kiedy należy przywracać rytm zatokowy?
Lek. Krzysztof Jaworski
Dr hab. med. Rafał Dąbrowski, prof. nadzw. IK
Migotanie przedsionków (atrial fibrillation – AF) należy do zaburzeń rytmu serca o istotnym znaczeniu klinicznym, zarówno w odniesieniu do poszczególnych chorych, jak i całego społeczeństwa. Według danych z 2010 roku arytmia ta występuje u ponad 30 mln osób na świecie. Ponadto częstość jej występowania stale wzrasta. Szacuje się, że w Europie AF pojawi się w ciągu życia u co czwartego człowieka w średnim wieku (40.-55. r.ż.).[1-3] Głównymi przyczynami tego zjawiska są m.in. starzenie się populacji, coraz częstsze występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba nerek czy cukrzyca, a także coraz powszechniejsze wykrywanie AF w stadium niemym klinicznie. Powyższe tendencje epidemiologiczne oraz znamienny wpływ arytmii i jej powikłań na życie chorych sprawiają, że każdy lekarz powinien mieć przynajmniej podstawową wiedzę dotyczącą problematyki leczenia AF. W 2016 roku eksperci Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) opublikowali nowe wytyczne odzwierciedlające stały postęp naukowy w tej dziedzinie.[4]
AF nie stanowi jednorodnej arytmii w kontekście patofizjologicznym ani klinicznym. Różnice u poszczególnych pacjentów mogą dotyczyć substratu anatomicznego, czynników wyzwalających, rodzaju i nasilenia objawów, przebiegu choroby, a także odpowiedzi na leczenie. AF przejawia się chaotyczną aktywacją elektryczną przedsionków o częstości > 350/min, prowadzącą do utraty ich funkcji mechanicznej. Cechami charakterystycznymi w badaniu EKG są fala f oraz zupełna niemiarowość zespołów QRS (z wyjątkiem przypadków współistnienia bloku przedsionkowo-komorowego III stopnia). Częstotliwość rytmu komór zależy od sprawności przewodzenia przez łącze przedsionkowo-komorowe i może zawierać się w bardzo szerokich granicach, od bradykardii po tachykardię.
Zastój krwi w jamie lewego przedsionka oraz związane z AF zaburzenia układu krzepnięcia stanowią składowe triady Virchowa usposabiające do tworzenia skrzeplin. Około 90 proc. z nich lokalizuje się w uszku lewego przedsionka.[5] Jeśli skrzeplina lub jej fragment przedostanie się drogą tętniczą do naczyń obwodowych, może spowodować ich niedrożność z następczym ostrym niedokrwieniem narządów lub kończyn. Najbardziej powszechnym, a zarazem najgroźniejszym miejscem zatorowości jest ośrodkowy układ nerwowy. Skrzepliny pochodzące z jam serca odpowiadają za 20-30 proc. udarów niedokrwiennych mózgu.[6,7]
Drugą jednostką chorobową związaną w pewnym stopniu z AF jest niewydolność serca (heart failure – HF). Arytmia może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną HF, a także czynnikiem pogarszającym jej przebieg kliniczny. Wpływ AF na objętość wyrzutową l...