Hepatologia
Ostra niewydolność wątroby w zakażeniach wirusami hepatotropowymi
Lek. Anna Grabińska
Afekcja wątroby jest częstym problemem wikłającym przebieg wielu schorzeń o etiologii wirusowej. W większości przypadków wykrywana jest przypadkowo, charakteryzuje się wówczas niewielkim lub umiarkowanym nasileniem i nie zaburza ważnych funkcji pełnionych przez ten organ. Istnieje jednak wąska grupa wirusów, które w szczególnych sytuacjach klinicznych mogą doprowadzić do stanu zagrożenia życia, jakim jest ostra niewydolność wątroby (acute liver failure – ALF).
Postawienie prawidłowej diagnozy ma w przypadku ostrej niewydolności wątroby fundamentalne znaczenie, gdyż umożliwia ustalenie dalszej prognozy, co bezpośrednio wpływa na dobór adekwatnej do tego stanu terapii.[1]
Według definicji AASLD (American Association for the Study of Liver Diseases) z 2011 roku diagnoza ostrej niewydolności wątroby (tabela 1) może być postawiona u osób bez uprzedniej marskości tego narządu (i z chorobą wątroby trwającą krócej niż 26 tygodni), u których doszło do wystąpienia encefalopatii wątrobowej oraz zaburzeń krzepnięcia definiowanych jako INR ≥ 1,5 (international normalized ratio – międzynarodowy współczynnik znormalizowany).[2-4] Pomimo założeń nagłości zachorowania dopuszcza się ustalenie diagnozy ALF u osób z niektórymi jej typowo przewlekłymi patologiami – chorobą Wilsona, autoimmunologicznym zapaleniem wątroby (autoimmune hepatitis – AIH) lub przewlekłym zapaleniem wątroby typu B nabytym drogą wertykalną, o ile jawny klinicznie początek tych chorób nie poprzedził symptomów ostrej niedomogi wątroby o więcej niż 26 tygodni.[2,4]
Obecnie odchodzi się od dokonywania uważanych w przeszłości za istotne rokowniczo podziałów niewydolności wątroby na nadostrą, ostrą i podostrą postać z uwagi na fakt, iż dynamika procesu chorobowego jest zależna przede wszystkim od czynnika sprawczego, który z kolei sam w sobie jest główną determinantą decydującą o rokowaniu.[4]
Epidemiologia
Etiologia ostrej niewydolności wątroby charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem geograficznym. W krajach Ameryki Północnej i Europy najczęstszą jej przyczyną są uszkodzenia toksyczne. Uwzględniają one zatrucia lekami, najczęściej paracetamolem – zwłaszcza w Wielkiej Brytanii (57 proc. przypadków ALF), innymi substancjami chemicznymi lub grzybami. Wirusowe czynniki infekcyjne w tych krajach zajmują odległe miejsce, ponosząc odpowiedzialność przykładowo za 11-12 proc. ALF w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, a 17-23 proc. w Niemczech.[5-7] W krajach Afryki, Azji oraz Australii udział infekcji wirusowych – przede wszystkim wirusami zapalenia wątroby typu E i B – jest jednak znacznie większy (ryc. 1).[3,8-10]
