Użądlenie przez owada to wprowadzenie pod skórę żądła – narządu umieszczonegona końcu odwłoka wielu żądłówek. Żądło połączone jest z gruczołem jadowym i służy głównie do obrony, często jego utrata wiąże się ze śmiercią osobnika. Ugryzienie to wprowadzenie jadu przez zmodyfikowany aparat gębowy. Niektóre owady, np. mrówki, mogą zarówno gryźć, jak i żądlić. W badaniu ankietowym na dużej populacji młodzieży i dorosłych, oceniającym częstość występowania pokrzywki w Polsce, 25 proc. respondentów podawało, że znaną im przyczyną przynajmniej jednego incydentu pokrzywki było użądlenie lub ugryzienie przez owada.[1]

Najczęstsze niebezpieczeństwa

W Polsce najczęściej dochodzi do użądleń przez osowate i pszczołowate. W przypadku pszczołowatych częste użądlenia są związane z ekspozycją zawodową u pszczelarzy. W swoim naturalnym środowisku pszczoła miodna i trzmiele bytują poza obszarami dużych skupisk ludzkich. Atakują tylko w momencie zagrożenia, gdy zostaną nadepnięte bosą stopą lub podczas zbierania kwiatów i owoców, kiedy niechcący złapiemy owada w rękę.

Szczególnie niebezpieczną sytuację może stanowić rojenie pszczół, kiedy cały rój ucieka z ula i zagubione owady zaczynają szukać nowego miejsca zamieszkania. Rojące się pszczoły tworzą zwarty żywy organizm o owalnym kształcie, w ten sposób chroniąc swoją królową. Owady krążą wokół roju, sprawdzając otoczenie, wówczas nie należy się do niego zbliżać. Zdezorientowane i zdenerwowane pszczoły mogą całym rojem zaatakować przypadkowych ludzi. W Polsce z reguły w takich sytuacjach dochodzi do mnogich użądleń.

Pozostałe pszczołowate to kilka gatunków trzmieli: leśny, wrzosowiskowy, gajowy i ziemny. Atakują tylko w momencie zagrożenia, owad nie zostawia w ciele żądła jak pszczoły.

Narażenie na kontakt z osowatymi jest znacznie większe i może dotyczyć każdej osoby jedzącej na wolnym powietrzu, rolników i ogrodników (gniazda podziemne i na drzewach), pracowników budowlanych (gniazda na strychach i w starych budynkach). Osy są najbardziej aktywne od wczesnej wiosny do późnej jesieni. W obronie gniazda potrafią być agresywne i nawet nieprowokowane wielokrotnie żądlić.